Maak van literaire EU-prijs een promotiesubsidie

Tiit Aleksejev? Adda Djørup? Goce Smilevski? Omdat u die namen nooit eerder heeft gelezen, heeft de Literatuurprijs van de Europese Unie geen bestaansrecht.

Peter Terrin krijgt vanavond in de KVS te Brussel een cheque van 5.000 euro. Hij is een van de elf winnaars van de Literatuurprijs van de Europese Unie aan wie Androulla Vassiliou, de Europese commissaris voor onderwijs, cultuur, meertaligheid en jeugdzaken die zal overhandigen. Gefeliciteerd Peter, het is je van harte gegund.

Het was groot nieuws toen het vorige maand bekend werd gemaakt. Tientallen kranten, websites, radio- en tv-programma’s berichtten over de beslissing van de geheel Vlaamse jury onder leiding van Jos Geysels die namens de organiserende Europese bonden van respectievelijk uitgevers, boekverkopers en schrijvers de Belgische laureaat mocht uitkiezen. Google maar op ‘Peter Terrin EU’.

Maar wie de andere tien winnaars waren?

Elk jaar kiezen elf of twaalf van de 35 landen die deel uit maken van het Culturele Programma van de EU een winnaar uit. Ieder land komt zo eens in de drie jaar aan de beurt. Bedoeling van de prijs is aandacht te vestigen op nieuwe talenten en vertalingen van hun werk te stimuleren.

Aandacht? Dat is bepaald niet gebeurd. Alle andere prijswinnaars werden nagenoeg doodgezwegen in de Nederlandstalige pers. Tiit Aleksejev dus: de Estse auteur van ‘Palveränd’ (De pelgrimage). Of Adda Djørup, de Deense schrijfster van ‘Den mindste modstand’ (De minste weerstand). Google maar eens op hun namen.

Moet de prijs dan vooral uitgevers prikkelen om de vertaalrechten te kopen? Niet voor niets stuurde de organisatie het persbericht de wereld in aan de vooravond van de Frankfurter Buchmesse. Van de twaalf bekroonde boeken in 2009 zijn er daarna twee in het Nederlands verschenen: de thriller van de Oostenrijker Paulus Hochgatterer en de roman van de Portugese Dulce Maria Cardoso.

Potten hebben die echter niet gebroken. Meer dan een enkele recensie kregen beide boeken niet. Opnieuw: Google maar. Zou het daarom niet beter zijn als de Europese Commissie jaarlijks 55.000 euro beschikbaar stelt als promotiebudget voor buitenlandse uitgevers naast een vertaalsubsidie van het lokale Fonds voor de Letteren? Zo dienen ze hun doel meer dan met het bekronen van auteurs.

Opmerkelijk is overigens ook dat de laureaten twee tot vier ‘werken van fictie’ moeten hebben gepubliceerd. De prijs wil tenslotte nieuwe talenten bekronen. Maar hoeveel boeken heeft Peter Terrin al op zijn naam staan? Zes.

Maarten Dessing