Literaire Duitse Vredesprijs voor Liao Yiwu

De Chinese schrijver Liao Yiwu (Sichuan, 1958), die in ballingschap in Berlijn leeft, is de nieuwe laureaat van de Vredesprijs van de Duitse Boekhandel.

Naast Liu Xiaobo, Nobelprijswinnaar voor de Vrede en de kunstenaar Ai Weiwei is Liao Yiwu nummer drie op de lijst van de bekendste Chinese staatsvijanden.

In mei vorig jaar, na zeventien vergeefse pogingen, vroeg de dissidente auteur aan de Chinese autoriteiten nog eens de toelating om naar het buitenland te mogen emigreren. Daarin wilden de machthebbers in Peking alleen toestemmen als Liao Yiwu beloofde dat hij in het buitenland geen letter meer zou publiceren.

Liao Yiwu stemde met die voorwaarden in. Maar amper was hij in de lente van vorig jaar in zijn zelfgekozen ballingsoord Berlijn gearriveerd, of hij verklaarde daar op een persconferentie dat hij zich niet aan zijn ‘belofte’ zou houden. In Duitsland publiceerde hij bij uitgeverij Fischer een vertaling van zijn ‘For a song and a Hundred Songs’, een boek dat schatplichtig is aan Alexander Solsjenitsins Goelagromans. Deze gevangeniskroniek verschijnt in november bij Atlas-Contact onder de titel ‘Gevangenisliederen’ in een Nederlandse vertaling.

Liao Yiwu vestigde zijn reputatie in het Westen met zijn in 2002 in Taiwan verschenen boek ‘Interviews with People from the Bottom Rung of Society’. Sindsdien wordt de schrijver de documentalist van het Chinese proletariaat genoemd.

De auteur werd in 1989 in China gearresteerd omdat hij het gedicht ‘Bloedbad’ had geschreven en verspreid. Daarin klaagde hij de slachtpartij aan die de Chinese autoriteiten in hetzelfde jaar hadden aangericht onder de studenten die op het Plein van de Hemelse Vrede tegen de dictatuur hadden geprotesteerd.

Liao Yiwu verdween toen voor vier jaar in de cel wegens ‘verspreiding van contrarevolutionaire propaganda met buitenlandse hulp’. In zijn gevangenisboek beschrijft hij gedetailleerd hoe hij in de cel gepest en gefolterd werd. De toestand was er zo erg dat hij twee keer zelfmoord probeerde te plegen. In een stuk dat hij recent in ‘Lettre Internationale’ publiceerde, verklaarde Liao Yiwu: ‘Ik heb in mijn leven geen universiteitsdiploma behaald. Al wat ik heb zijn die vier gevangenisjaren. Dat beantwoordt aan een masterdiploma.’ Liao Yiwu omschrijft China als ‘de grootste dictatuur van de wereld’.

Na zijn vrijlating in 1993 werd Liao Yiwu onafgebroken door Chinese agenten geschaduwd. De geheime politie kwam bij hem thuis geregeld langs om er zijn manuscripten in beslag te nemen. Vanzelfsprekend mogen de boeken van Liao Yiwu niet verschijnen in de Chinese Volksrepubliek. Zijn werken circuleren er in roofdrukken.

Liao Yiwu’s nieuwe boek, ‘De kogel en het opium’, verschijnt in het najaar in Duitsland. In deze roman thematiseert de schrijver nog eens het bloedbad op het Plein van de Hemelse Vrede.

Piet de Moor