Jubileumcover van Sylvia Plaths ‘The Bell Jar’ veroorzaakt relletje

Deze psychologische roman van dichteres Plath is vijftig jaar oud en krijgt met een nieuwe cover een chicklittintje. Dat zint veel vrouwelijke fans en literatuurcritici niet.

De feministische website Jezebel klonk het radicaalst in haar afwijzing: “Als Sylvia Plath nog geen zelfmoord had gepleegd, dan zou ze dat zeker doen als ze de nieuwe cover zag van haar enige roman ‘The Bell Jar’.”

Maar ook in neutralere middens is het misprijzen voor de keuze van uitgeverij Faber en Faber duidelijk. De onafhankelijke uitgeverij Melville House tweette: “Is deze cover iets anders dan een ‘f*** you’ tegen elke vrouw?” The London Review of Books noemde de nieuwe verpakking gewoonweg idioot.

The Daily Telegraph vindt hem zelfs veeleer verontrustend. Recensente Felicity Capon: “Het probleem met deze cover is dat hij lijkt te suggereren dat een boek dat is geschreven door een vrouw en dat gaat over een vrouw per se een vrouw die zich schminkt op de voorkant moet hebben. Alsof dat het enige is wat ons, lichtzinnige vrouwen, kan aanzetten om moeilijkere literatuur te lezen.”

Knipoog naar de fifties

Niet elke vrouw ziet echter in de nogal fifties ogende en naar ‘Mad Men’ knipogende cover een poging om ‘The Bell Jar’ als chicklit te promoten. Schrijfster en Plath-fan Kirsty Grocott relativeert de hetze in The Daily Telegraph: “De contrasterende kleuren, het lettertype en de minutieus geconstrueerde foto zijn subtiel en goed uitgekiend.”

“Het boek gaat over de tegenstelling tussen hoe je overkomt en wie je echt bent. Het voorkomen van Esther (het hoofdpersonage, JB) is helemaal anders dan hoe ze zich vanbinnen voelt. De vrouw op de coverprent belichaamt die uiterlijke kant.” argumenteert Grocott. “‘The Bell Jar’ gaat eveneens over het beeld dat de patriarchale maatschappij van de jaren 1950 had van een vrouw en hoe dat aan Esther vreet. Ook dat element weet de cover te vatten.”

Het is niet de eerste keer dat een commerciële herverpakking van een klassieker, en dan vooral een klassieker door een schrijfster, op hevige, uiteenlopende reacties botst. Een paar jaar geleden nog werd ook de klassieker ‘Wuthering Heights’ van Emily Brontë op twijfelachtige wijze opnieuw uitgegeven. De nieuwe cover moest ervoor zorgen dat jonge lezers in hun Twilight-gekte ook het verhaal over de getroebleerde liefde tussen Catherine en Heathcliff zouden oppikken. En dus werd de cover een doorslagje van de covers uit de Twilight-reeks, inclusief clichéslogans als ‘Love never dies’. Uiteraard zon ook dat toen veel fans en critici niet.

Zelfbeeld van vrouwen

Het toeval wil dat de rel rond ‘The Bell Jar’ ontstond net in de week dat een onderzoek aan de Amerikaanse universiteit Virginia Tech beweert dat het lezen van chicklit – waarin de twijfel van vrouwen over hun uiterlijk en vooral de vorm van hun derrière wel eens durft centraal te staan – een slechte invloed heeft op het zelfbeeld van vrouwen.

Of hoe iets schijnbaar onschuldigs als chicklit toch enige verontrusting kan teweeg brengen.

Jeroen Bert