Jonathan Franzen en Oprah Winfrey roken de vredespijp

Negen jaar geleden lagen de schrijver Jonathan Franzen en talkdiva Oprah Winfrey met elkaar overhoop. Nu is het weer koek en ei.

Eindelijk lagen ze maandag in elkaars armen: Jonathan Franzen, schrijver, en Oprah Winfrey, talkshowhost. Ze deden dat voor de lopende camera’s. Maar als we ‘Farrar, Straus & Giroux’, de uitgever van Franzen, mogen geloven, hadden ze elkaar ook al voor de uitzending meer dan hartelijk omhelsd.

Na oorlog vrede. De oorlog dateert van negen jaar geleden. Toen had Franzen zijn opzienbarende Amerikaanse familieroman ‘The Corrections’ gepubliceerd. Oprah Winfrey had de schrijver uitgenodigd om naar haar show te komen, maar Franzen zei lelijke dingen over Oprah zodat dit monstre sacré van het Amerikaanse tv-divertissement hem als een hete aardappel uitspuwde.

Nu, bijna een decennium later, zouden ze het in Oprahs tv-show hebben over Franzens laatste boek, ‘Freedom’. Iedereen vroeg zich gespannen af of het incident van bijna tien jaar geleden ter sprake zou komen. En ja, de talkdiva kwam er wel degelijk op terug, al was het alleen maar om te zeggen dat ze zich eerlijk gezegd niet meer herinnerde wat er toen precies was gezegd en gebeurd. Hetzelfde gold trouwens voor Franzen zelf. Oprah Winfrey en Jonatahan Franzen: twee slachtoffers van literaire amnesie.

Voor de goede orde: in oktober 2001 was Jonathan Franzen door Oprah Winfrey geselecteerd voor haar show. Maar de schrijver verklaarde dat de invitatie hem geneerde. In een interview met de krant ‘The Oregonian’ en later nog eens op de radio zei Franzen te vrezen dat het mannelijk publiek, dat hij met zijn roman wilde bereiken, van ‘The Corrections’ zou afhaken als hij bij Oprah zou verschijnen. Meteen trok Oprah haar invitatie in: ‘It is never my intention to make anyone uncomfortable or cause anyone conflict. We have decided to skip the dinner and we’re moving on to the next book.’

Aan die woorden herinnerde zich maandagavond tijdens het roken van de vredespijp niemand meer. Franzen had nochtans de speech kunnen herlezen die hij in 2001 hield toen hij voor ‘The Corrections’ door de ‘National Book Foundation’ met de ‘Fiction Award’ werd bekroond. Toen dankte hij Oprah Winfrey omdat ze, door de deur voor zijn neus dicht te slaan, had bijgedragen tot zijn roem: ‘I’d also like to thank Oprah Winfrey for her enthusiasm and advocacy on behalf of “The Corrections”.’ Franzens roman werd een van de best verkochte boeken van het eerste decennium.

Maandagavond zei Jonathan Franzen tegen Oprah Winfrey dat hij pas nu begreep dat hij in 2001 haar gevoelens had gekwetst en dat het hem speet. Nu heeft hij meer respect voor het televisiemedium, aldus de auteur van ‘Freedom’. Een snob heeft hij nooit willen zijn, antwoordde hij toen Oprah hem daarnaar vroeg, want zelf voelt hij zich een egalitaire man uit het Midwesten.

Jonathan Franzen vertelde in de show ook over zijn recente bezoek van twintig minuten aan president Obama. Tegen de president heeft hij gezegd: ‘U bent mijn held.’ Aangezien Oprah Winfrey ook een fan van Obama is, lag hier geen stof voor een conflict. Franzen constateerde filosofisch dat de gemiddelde Amerikaan wel erg ontevreden is met zichzelf en de wereld, wat erop wijst dat materieel succes niet automatisch tot geluk leidt. Ook daar had Oprah niets tegen in te brengen. Franzen zei ten slotte dat hij blij was in de uitzending van Oprah te zijn. Waarop Oprah antwoordde dat zij blij was Franzen bij zich te hebben.

Op het einde van de uitzending kregen alle aanwezigen – dankzij Amazon – een Kindle cadeau. Daarop kunnen ze de 65ste aanbeveling van Oprah Winfrey’s ‘Book Club’ lezen: ‘A Tale of two Cities’ (1859) en ‘Great Expectations’ (1860-61) van Charles Dickens. Franzen: ‘A total page turner.’ Uitsmijter: Oprah Winfrey vindt dat ‘Freedom’ niet onder de kerstboom mag ontbreken.

Piet de Moor