Jeroen Brouwers wint Literatuurprijs 2011 Vlaamse provincies
Op de Cultuurmarkt te Antwerpen werd Jeroen Brouwers bekroond met de vernieuwde Literatuurprijs 2011 van de Vlaamse provincies voor zijn roman ‘Bittere bloemen’.
‘Het boek kan nog het best omschreven worden als het sublieme gezeur van een groot stilist: Jeroen Brouwers verheft het gekanker van een bejaarde tot een litanie met een heel eigen muzikaliteit. ‘Bittere bloemen’ is een boek waarin met mededogen, maar ook meedogenloos, het verval van elke mens wordt geschetst. Een sardonische alleenspraak van de ouderdom is het resultaat. Het gekanker wordt zowaar kunst.’
Aldus het slot van de laudatio (zie hier beneden) van de jury voor het gewonnen boek van Brouwers. De jury viel blijkbaar voor de heel aparte taalmuziek van ‘Bittere bloemen’ en om dat te bewijzen werden er ook enkele Brouwersiaanse neologismen geciteerd die in geen enkel woordenboek te vinden zijn, zoals ‘larvenlekkernij’ – voor de hamburger van een bekende voedselketen – of ’terugflepsen’ – voor het geluid dat een terugschietend elastiekje van een slipje maakt op de naakte bil van een jong meisje.
Ludo Helsen, gedeputeerde van cultuur voor de provincie Antwerpen, lichtte eerst de ontstaanscontext van deze vernieuwde Literatuurprijs toe. De Publieksprijs, toegekend op basis van de stemcampagne op Knack.be, ging naar Yves Petry voor ‘De maagd Marino’. Hij ontving onder anderen een originele cartoon van Knack-huiscartoonist Erwin Vanmol. De Literatuurprijs 2011 van de Vlaamse provincies die de vakjury toekende – goed voor 10.000 euro – werd overhandigd aan Emile Brugman, die jarenlang Brouwers’ boeken bij uitgeverij Atlas begeleidde.
Uit het juryverslag:
‘Deze jury verzamelde alle literaire werken (zowel fictie als literaire non-fictie, kinder- en jeugdliteratuur) van Vlaamse auteurs of van auteurs die al minstens feitelijk vijf jaar in de Vlaamse Gemeenschap wonen en die ze in het Nederlands publiceerden tussen 1 juni 2010 en 1 juni 2011. Uit die rijke oogst van een 100-tal titels selecteerde de jury 6 boeken voor de shortlist, die de rijkdom en diversiteit van de Nederlandstalige literatuur in Vlaanderen onderstrepen.
Met ‘Liefdesfabels’ geeft Frank Adam een nieuw elan aan het klassieke fabelgenre. Jeroen Brouwers schetst in ‘Bittere bloemen’ een burlesk maar pakkend portret van de schrijver als ijlende oude man die samen met zijn koortsige woordenstroom desintegreert.
Paul Claes laat in ‘De leeuwerik’ de hoofse liefde uit de 12e eeuw opnieuw springlevend worden in de 21ste eeuw. In ‘De maagd Marino’ maakt Yves Petry van een homoseksuele lustmoord een uitgekiend literair Kammerspiel. Eric Rinckhout herontdekt met zijn ‘Grote Antwerpse Willem Elsschot Atlas’ het grote Antwerpen in de kleine Elsschot en schreef hiermee een aparte stadsbiografie. In ‘De lont aan de wereld’ zoekt Rudi Rotthier het ver weg van huis in Pakistan en brengt hij de complexiteit van de globaliserende wereld genuanceerd in beeld.
Dit unieke portret van een oude man in delirium valt op door de knappe structuur, het eigenzinnige vertelperspectief, de vaak burleske toon én de bovenal kunstige woordkeuze. Een hamburger van de bekende keten wordt onder Brouwers meesterlijke pen ‘een larvenlekkernij’, andijvie die er onappetijtelijk uitziet wordt als ‘verdrassende’ andijvie gediskwalificeerd. Misschien kan dat ook worden gezegd van de larvenlekkernij. Wie weet? Als het elastiekje van het slipje van zijn bewonderde jonge vriendin op haar bil terugschiet, heeft de verteller het over ’terugflepsen’, een klanknabootsing die in geen enkel woordenboek te vinden is. Brouwers’ gevoel voor het juiste woord zorgt er daarenboven voor dat het ‘buitenbewustzijnse bewustzijn’ van de protagonist die tussen hel en hemel zweeft – en tussen dood en leven – geloofwaardig overkomt.
Het boek kan nog het best omschreven worden als het sublieme gezeur van een groot stilist: Brouwers verheft het gekanker van een bejaarde tot een litanie met een heel eigen muzikaliteit. Bittere bloemen is een boek waarin met mededogen, maar ook meedogenloos, het verval van elke mens wordt geschetst. Een sardonische alleenspraak van de ouderdom is het resultaat. Het gekanker wordt zowaar kunst.
(De jury voor de Literatuurprijs 2011 van de Vlaamse provincies bestond uit Philip Vermoortel (Vlaams-Brabant, hoogleraar HUB opleiding taal- en letterkunde), Luc Devoldere (Oost-Vlaanderen, hoofdredacteur Ons Erfdeel), Leen Van Dijck (Antwerpen, directeur Letterenhuis), Johan Vandenbroucke (West-Vlaanderen, boekhandelaar De Zondvloed Roeselare – Mechelen), Margot Vanderstraeten (Limburg, auteur) en Frank Hellemans (Antwerpen, recensent Knack Magazine) die aangeduid werd als voorzitter.)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier