Interviewboek bluesmuziek door Borms-broers

De bluesmuziek leeft in de Amerikaanse Mississippi-delta. En bij momenten ook in het boek ‘Catfish & Cotton’, de eersteling van muzikanten Marc en Luc Borms.

Een unieke inkijk in het tokkelende hart van de (Mississippi) Delta blues, dat brengen broers Marc en Luc Borms met hun boek ‘Catfish & Cotton’.

Wie dat verhaal wil ontdekken, moet wel voorbij het net-niet-professionele restlaagje en de beginnersfoutjes kunnen kijken van twee nieuwbakken auteurs die nog op zoek lijken naar hun eigen stem. Wie zal het hun verwijten? In (zelf uitgegeven) boekvorm geven de geboren (blues)muzikanten zich immers bloot, zonder de bescherming van hun instrument – mondharmonica, piano of de gelegenheidsgitaar. Maar dat levert wel een reeks getuigenissen en beelden op met een onnavolgbare authenticiteit. De beloning voor lezers met dieptezicht.

Als kleine jongetjes droomden de Oost-Vlaamse broers al over Muddy Waters of Fred Mc Dowell, grote bluesmuzikanten uit de Amerikaanse Mississippi Delta. Als vijftigers namen ze hun droom in handen en reisden ze naar ’the deep south’. Om er (zowat) alle hotspots van de blues te bezoeken. En om er met die legenden en een bonte mix van locals (kunstenaars, radiopresentatoren, hoteluitbaters…) te gaan praten over hun passie voor het muziekgenre en hun wortels in de Mississippi Delta. Het resulteerde in ‘Catfish & Cotton’, een boek dat tegelijk een persoonlijk reisverhaal als een gids wil zijn die de lezer meevoert naar de kern van de – voor velen ondoordringbare – regio van blues, catfish en cotton (meerval en katoen). Een geslaagde combinatie.

Menselijk lijden en Southern soul food

De weg leidt langs smoezelige bars, vergeten kerkhoven, hotels met ontelbare sterren en drukbezochte festivals. Iedere locatie krijgt een plaats in de inleiding van een van de negen hoofdstukken (of negen grote stopplaatsen van de pelgrimstocht). Die ‘dagboeknotities’ weten vooral te bekoren dankzij hun grote ‘rechtuitheid’: persoonlijke impressies, onderbouwde visies of grappige anekdotes over koffie en kakkerlakken. Toch missen de broers soms nog de rake woorden of veelzeggende details die een lezer werkelijk het verhaal in trekken en verliezen ze zich af en toe in een te drammerige reisgidsaanpak.

Een waardevolle toevoeging, waar die belerende toon meer op zijn plaats is, zijn de talloze informatiekadertjes met ruimte voor geschiedenis, levensverhalen of adresgegevens.

In hun interviews – de kern van het boek – kunnen de auteurs verrassen met vragen die spreken van een grote kennis, passie en een meer dan gedegen voorbereiding. Het resultaat? Eerlijke en bij tijden behoorlijk diepgravende verhalen, over mondharmonica’s, platenlabels en een muziekgenre dat het menselijke lijden uitdrukt en net daardoor de pijn verzacht. Maar even goed over muurschilderingen of de ingrediënten van Southern soul food (zoals greens, critters of grids). Jammer is wel dat de broers zichzelf vaak te nadrukkelijk op de voorgrond schrijven of zondigen met dooddoeners als ‘Bedankt voor uw tijd’.

De taal van het boek – behoorlijk foutloos Amerikaans Engels – lijkt een wat vreemde keuze voor twee rasechte Vlamingen. Of ook niet: Engels is de taal van de Mississippi Delta, de blues en alle stemmen die aan het woord komen. Bovendien geeft het ‘Catfish & Cotton’ meteen een veel grotere afzetmarkt. Een gewaagde keuze, die de interviews meer bloed geeft, is de schrijfwijze die de sappige uitspraak van de Deltabewoners moet laten weerklinken. Al is die aanpak niet altijd consequent.

Zwart-witte melancholie

Weten Luc en Marc de liefde voor de Delta blues en regio soms wat moeizamer in taal te gieten, dan maken ze dat ruimschoots goed met hun beelden. Enkel de kwaliteit van de druk, die niet altijd optimaal is, doet wat teniet aan de verder erg professionele foto’s. Met rake onderwerpkeuzes of afwijkende gezichtspunten weten de broers de eigen(zinnigheid) van de muziek, de ruwe ‘deep south’ en de Deltabevolking in hun naakte puurheid te grijpen. De – wellicht vooral budgettaire – keuze voor zwart-wit geeft de beelden bovendien de melancholie, eenvoud en hard-zalvende zweem die volledig past in het verhaal.

‘Catfish & Cotton’ is een uitzonderlijk lees- en kijkboek dat er – ondanks de beginnersfouten – bijzonder goed in slaagt de diepgewortelde liefde voor een streek en een muziekgenre tot uitdrukking te brengen. Het doet enkel verlangen naar meer werk van de broers, het liefst nog in de vorm van een videoreportage waarin we de sappige Delta blues en haar uitvoerders eindelijk ook eens echt te horen krijgen.

Renée Moernaut