In memoriam Herman Franke

Maarten Dessing over de dood van de Nederlandse schrijver die zaterdag op 61-jarige leeftijd aan de gevolgen van prostaatkanker overleed.

Slechts weinig schrijvers namen hun schrijverschap zo serieus als Herman Franke (1948-2010) . Of beter: niet veel collega’s durven er zo openlijk voor uit te komen dat de literatuur het allerbelangrijkste in hun leven is. Dat het geluk van een auteur die zijn werk serieus neemt, ervan afhangt of de zinnen, alinea’s en verhalen maximale zeggingskracht hebben.

Een paar keer heb ik hem geïnterviewd. Iedere vraag gaf aanleiding om zichzelf rekenschap te geven van wat hij had opgeschreven. Niet om zijn verhalen toe te lichten of uit te leggen, maar om verantwoording af te leggen voor wat hij had geschreven. Literatuur was geen aardigheidje waar je lacherig of ontwijkend over kunt doen – dan kun je net zo goed niet schrijven.

De literatuur is Franke dan ook niet zomaar komen aanwaaien. Geboren in een milieu waarin lezen en intellect werden gewantrouwd, heeft hij het uiterste van zichzelf gevergd om alles uit zijn leven te halen. Eerst als criminoloog, waarop hij binnen de kortste keren promoveerde met een internationaal gelauwerd proefschrift, sinds vijftien jaar als fulltime schrijver.

Toch is zijn werk allesbehalve streng en zwaar. Van zijn literaire debuut ‘Weg van loze dromen’ (1992) heeft hij zijn bloedserieuze fictie gekruid met humor en gegoten in een spannend verhaal die de lezer óók amuseert en verstrooit.

Franke’s inzet heeft hem veel waardering opgeleverd. Voor ‘De verbeelding’ (1998), waarin hij admiraal Nelson op zijn zuil op Trafalgar Square aan het woord liet, won hij de Generale Bank Literatuurprijs, zoals de AKO Literatuurprijs toen tijdelijk heette. ‘Wolfstonen’ (2003), een parabel van het moderne, neurotische stadsleven over acht inwoners van een appartementencomplex, werd genomineerd voor de Libris Literatuurprijs.

Hij maakte het zich nooit makkelijk. Steeds zocht hij het risico op om iets anders te proberen. Met die instelling startte hij het roman-project ‘Voorbij ik en waargebeurd’. In deze ‘doorlopende roman’, waarvan in 2007 het eerste deel ‘Uit het niets’ verscheen, zette hij zijn eigen leven in om nauwgezet de plaats van zichzelf en zijn leven te bepalen.

Drie delen – groter zal deze cyclus nu niet meer zijn. Toen hij hoorde dat hij leed aan een ongeneeslijke prostaatkanker werkte hij ‘Traag licht’ om tot een afrondend slotdeel waarin alle verhalen die hij nog in zijn hoofd had een plaats moesten krijgen, vertelde hij vorige maand in zijn laatste interview aan NRC Handelsblad. Het zou na zijn dood verschijnen.

Helaas is publicatie sneller dan Herman Franke toen dacht: in oktober, liet zijn uitgeverij vanochtend weten bij de bekendmaking van zijn overlijden.

Maarten Dessing

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content