Ian Rankins John Rebus komt terug

Goed nieuws voor de vele fans van John Rebus: de Schotse misdaadschrijver Ian Rankin werkt aan een nieuwe thriller met de beroemde inspecteur in de hoofdrol. De roman verschijnt in november.

Vijf jaar geleden stuurde Rankin rechercheur Rebus met pensioen. Dat was in 2007 met ‘Exit Music’. Rebus was 60 geworden, de leeftijd waarop politieofficieren in Schotland op rust gaan. Tot grote teleurstelling van de vele lezers en televisiekijkers. Want Rebus was ook een populaire en steengoede televisiereeks die vijf seizoenen en twintig afleveringen kende.

Veel laat Rankin niet los over ‘Standing in Another Man’s Grave’, de titel van de nieuwe Rebus. Wel vertelde hij op het literair festival van Hay-On-Wye, het beroemde boekendorp in Wales, dat hij Rebus nooit helemaal uit het oog had verloren en dat de nieuwe pensioenwetgeving in Schotland het mogelijk maakt langer bij de politie te werken. Toen Rankin in januari aan zijn nieuwe roman begon, was Rebus helemaal terug: ‘Zijn stem, zijn cynisme, zijn vermoeide blik op de wereld, zijn voorkeur voor moeilijkheden’. Rankin zei op het festival onder luid applaus dat naast Rebus ook Malcolm Fox een rol krijgt in ‘Standing in Another Man’s Grave’. En dat de twee stevig met elkaar in de clinch geraken. Fox was in een paar recente boeken een inspecteur bij interne zaken, ‘de rubberen zolenbrigade die foute smerissen op de hielen zit’ zoals Rankin het zo mooi schrijft.

In een interview met The Daily Telegraph vertelde Ian Rankin nog dat het eigenlijk nu of nooit was om Rebus te laten terugkeren: ‘Het is precies 25 jaar geleden dat hij voor het eerst optrad. Bovendien wist ik exact aan welke zaak hij zou werken. Tenslotte wou ik dat hij niet te oud was om nog actief te zijn.’ De nu 52-jarige schrijver praat ook over zijn jongste zoon Kit die 18 wordt, aan het Syndroom van Angelman lijdt en alleen door geluid te maken kan communiceren. Als Rankin het over politiek heeft, ziet hij Schotland niet meteen onafhankelijk. Wat ironisch zegt hij dat de SNP, de Schotse onafhankelijkheidspartij, vroeger altijd de economie van IJsland en Ierland als voorbeeld nam: ‘Maar dat zullen ze nu toch wel moeten herzien.’

Ian Rankin wordt wel eens de vader van de ’tartan noir’ genoemd. Dat zijn recente, sombere en cynische politieromans die in Schotland spelen en door Schotten zijn geschreven. Zeventien romans publiceerde Rankin tussen 1987 en 2007 met inspecteur Rebus als hoofdpersonage. Ze zijn vertaald in 22 talen. Alle spelen in Edinburgh, maar niet in de stad die de meesten kennen van een toeristische gids. Bij Rankin lijkt de Schotse hoofdstad soms één groot café. En Rebus blijkt de gave te hebben de kroegen te herkennen aan hun geur. Zoals de beste misdaadschrijvers heeft Rankin aandacht voor sociale en politieke problemen: kindermishandeling, pedofilie, seriemoordenaars, oorlogsmisdadigers, politieke corruptie, mensenhandel… Ook stilistisch is hij een klasse apart. Net als de cynische, nostalgische, tactloze, eigengereide John Rebus die niet alleen de hele wereld, maar vooral zichzelf niet kan uitstaan.

Fred Braeckman