Hongaarse Nobelprijswinnaar literatuur Imre Kertész wordt door premier Orbán ‘genationaliseerd’

Wat is er in de Hongaars-joodse schrijver Imre Kertész gevaren? Kertész aanvaardde de dubieuze Stefaansorde waarvoor de autoritaire premier Viktor Orbán hem voorgedragen had.

Enkele dagen geleden aanvaardde de 84-jarige Nobelprijswinnaar literatuur (2002) de Sint-Stefaansorde (Zent István Rend), de hoogste onderscheiding die in Hongarije wordt verleend. De plechtige overhandiging van de orde vond plaats in aanwezigheid van Viktor Orbán, de rechtse populistische premier en de Hongaarse president János Áder. Kertész kreeg de onderscheiding op voorspraak van Orbán.

Imre Kertész, is een Hongaarse schrijver van joodse afkomst. Hij verwierf laat roem met ‘Onbepaald door het lot’, een non-conformistische roman over een jongetje dat door Hongaarse gendarmes wordt opgepakt en naar Auschwitz wordt gestuurd. Kertész is ook de auteur van schitterende dagboeken en essays waarin hij altijd weer terugkomt op de beschavingsbreuk die Auschwitz betekende.

Rattenvanger

Daarom was het zo verrassend dat Imre Kertész,, die vorig jaar na een verblijf van tien jaar in Berlijn weer naar Boedapest terugkeerde, de Sint Stefaansorde accepteerde. Tot nog toe heeft Viktor Orbán alleen personen onderscheiden die zich engageren voor zijn eigen rechtse Fideszpartij of voor de extreemrechtse, antisemitische partij Jobbik.

Kertész zelf heeft tot nog toe Orbán alleen maar bekritiseerd voor zijn beleid. Kertész hield niet op het Hongaarse nationalisme te geselen: ‘Hongarije wordt door Orbán op dezelfde manier gehypnotiseerd als sommigen door de rattenvanger van Hameln,’ verklaarde Kertész in een interview met ‘Le Monde’ in februari 2012.

In de door Fidesz en Jobbik gecontroleerde media wordt Kertész voortdurend belasterd. Onlangs nog benoemde Orbán in Rome een ambassadeur die graag benadrukt dat Kertész als jood eigenlijk niet tot de Hongaarse gemeenschap behoort. Die ambassadeur doet dat onder meer door het niet over Kertész Imre te hebben (zoals dat in Hongarije de gebruikelijk volgorde is), maar eerst de voornaam en dan de familienaam van de schrijver te noemen.

Belaste Stefaansorde

De Hongaarse linkse en liberale media zijn verbaasd en zelfs geschokt dat Kertész, die aan Parkinson lijdt, de Stefaansorde niet heeft afgewezen, temeer omdat de orde zelf belast is. De onderscheiding is immers verbonden met de naam van de rechtse en autoritaire Miklós Horthy, de Hongaarse leider die in het interbellum een bondgenoot van Hitler was. Kertész heeft het Horthyregime altijd scherp op de korrel genomen. De Stefaansorde werd ten tijde van het communistische regime in Hongarije afgeschaft, maar in 2011 werd ze door Orbán gereactiveerd.

Viktor Orbán zelf heeft altijd geprobeerd om zowel de Hongaren als de Hongaarde joden als slachtoffers van de nazi’s te presenteren, hoewel de Hongaarse joden het slachtoffer van de Duitse nazi’s én de Hongaarse fascisten waren, zoals Kertész altijd terecht heeft betoogd.

Holocaustclown

Kertész was in 2002 niet onverdeeld gelukkig met de Nobelprijs literatuur omdat hij vreesde daardoor een bestanddeel te worden van wat hij de Holocaustindustrie noemde. Hij weigerde altijd om in Auschwitz alleen maar een Duits-joodse tegenstelling te zien. Hij was ook bang een soort Holocaustclown te worden, zoals hij in een van recente dagboeknotities schreef. Een aantal vroegere bewonderaars verwijten Kertész nu dat hij zichzelf tot het vijgenblad en de Holocaustclown van de regering Orbán heeft gedegradeerd.

Zelf verklaarde Kertész dat hij de Stefaansorde in een geest van verzoening heeft aanvaard. De linkse Hongaarse krant ‘Népszabdság’ ziet dat anders. ‘Imre Kertész wordt genationaliseerd’, kopte de krant.

Bovendien aanvaardde Kertész de onderscheiding op een moment dat Orbán er niet voor terugschrikt om zijn democratisch masker helemaal te laten vallen. In een speech van juli jongstleden beklemtoonde Orbán dat de leiders van Rusland, China, India en Turkije zijn voorbeelden zijn, aldus de ‘Frankfurter Allgemeine’ van 27 augustus.

Piet de Moor

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content