‘Günter Grass was een grote verteller, wat niet evident was onmiddellijk na de Tweede Wereldoorlog’, reageert hoogleraar Letteren (KULeuven) Bart Philipsen op zijn overlijden. ‘In Duitsland overheerste toen het idee dat de roman dood was, Grass wist deze weer tot leven te wekken.’
‘Hij was een van de allergrootste naoorlogse Duitse auteurs, daarover bestaat weinig discussie’, reageert Bart Philipsen, hoogleraar aan de faculteit Letteren van de KU Leuven, op het overlijden van de Duitse auteur Günter Grass.
Hoe belangrijk was Günter Grass voor de Duitse en wereldliteratuur?
Bart Philipsen : ‘Voor de Duitse naoorlogse literatuur was hij ongetwijfeld een van de allerbelangrijkste schrijvers. Samen met Heiner Müller, die theaterstukken schreef en ook al overleed, en dichter Hans Magnus Enzensberger. Deze drie samen vormen de belangrijkste mijlpalen voor de Duitse naoorlogse literatuur.’
‘Maar ook op wereldvlak werd hij erg gewaardeerd. Internationale schrijvers zoals de Israëlische Amos Oz en Salman Rushdie hadden (en hebben) veel bewondering voor Grass en lieten zich inspireren door hem. Rushdie verwees zelfs expliciet naar zijn werk.’
Zijn bekendste roman was wellicht De Blikken Trommel. Welke romans moeten we zeker ook van hem (her)lezen en waarom?
Philipsen: ‘Zijn laatste werk Grimms Wörter. Het boek is een hommage aan de Duitse taal. Grass verweeft erin zijn eigen levensverhaal met dat van de gebroeders Grimm. Maar het boek gaat veel verder, verschillende dingen komen samen zoals de geschiedenis van Duitsland en de fascinatie voor literatuur. In dit boek merk je bovendien dat Grass ook een beeldhouwer was. Zijn taalgebruik vertoont barokke kantjes.’
Grass was een grote verteller, wat niet evident was onmiddellijk na de Tweede Wereldoorlog. Toen heerste het idee dat de roman dood was.
‘Ook zijn autobiografisch werk, Rokken van de ui, heb ik erg gewaardeerd. Daarin beschrijft hij eigen zijn leven en onder meer hoe hij bij de Duitse Waffen SS belandde.’
Hoezeer heeft deze bekendmaking zijn reputatie beschadigd?
Philipsen: ‘Grass heeft zelf bekendgemaakt hoe hij zich op 17-jarige leeftijd aanmeldde bij de SS. Dat hij hier zelf voor uit kwam, werd door sommigen wel beschouwd als “verzachtende omstandigheden”. Al bleef de commotie errond groot. Maar tegelijkertijd waaide het nieuws weer snel over. Ik zou niet zeggen dat critici het hem vergaven, maar wel dat de storm niet veel later is gaan liggen.’
Wat maakte Grass zo bijzonder?
Philipsen: ‘Hij was een echte taalvirtuoos, die zoveel verschillende aspecten combineerde. Hij was een grote verteller, wat niet evident was onmiddellijk na de Tweede Wereldoorlog. Toen heerste de algemene teneur dat de roman dood zou zijn. Maar hij wist de narratieve draad opnieuw op te pikken. Grass sloot zo opnieuw aan bij de traditie van “echte verhaalvertellers”, zoals Homerus.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier