‘Gejaagd door de wind’ is een hit in Noord-Korea

De censuurbeluste Noord-Koreaanse regering heeft zelf een hand in het succes van de Amerikaanse klassieker van Margaret Mitchell.

In de jaren 1990 nog besloot het regime in Pyongyang om ‘Gejaagd door de wind’ (Margaret Mitchell, 1936) zelf uit te geven, vertelt Tim Sullivan, correspondent voor Associated Press in Azië. Een ‘cadeau’ om vredesgesprekken op gang te trekken tussen de gezworen vijanden?
Sullivan: “Ondanks het feit dat beide landen technisch gezien nog steeds in staat van oorlog zijn, is de Amerikaanse cultuur hier altijd vrij populair geweest. Er zijn Noord-Koreaanse fans voor alles van kortverhalen van Mark Twain tot illegale films van Schwarzenegger.”

Het bijzondere succes dat ‘Gejaagd door de wind’ tot op vandaag kent, ligt volgens Sullivan aan het feit dat Noord-Koreanen er altijd al hun eigen verhaal in lazen. “Ze lazen er een verscheurend liefdesverhaal in, of een parabel over de ondergang van de bourgeoisie. Ze verloren zichzelf in een verhaal over een land dat verdeeld is door oorlog.” Hij wijst op een passend citaat uit het boek dat perfect te verplaatsen valt naar de situatie in Noord-Korea van de voorbije vijftig jaar: “Ze kenden oorlog en honger, ze hadden hun naasten te jong zien sterven.”

Dat Mitchell het over de verliezers van de Amerikaans Burgeroorlog aan het einde van de jaren 1860 had, maakte voor de talrijke Noord-Koreaanse lezers niets uit. Als ze er geen metafoor voor hun eigen leed in lazen, dan vonden ze in het boek vooral troost en een mogelijkheid om mentaal te vluchten uit hun groezelige alledaagse bestaan. “In een land met weinig entertainment, een politiestaat waarin burgers op het scherp van de snee leven, werd Mitchells goed verteld verhaal over verloren liefde, het landelijke leven, oorlog en eer een welgekomen plek om je terug te trekken.”

Ook de leiders zagen – en zien – er geen graten in. Filmfreak Kim Jong-il was gek op de gelijknamige film met Vivien Leigh en Clark Gable, maar dat hield hem niet tegen de film lang te verbieden. Waarom het boek dan wel groen licht kreeg, zal wel een mysterie blijven – een van die vreemde inconsequenties eigen aan een totalitair regime – maar Sullivan zoekt niettemin naar plausibele verklaringen.

Een ‘cadeau’ om vredesgesprekken op gang te trekken, was het wellicht niet. De staatspublicatie van ‘Gejaagd door de wind’ lijkt volgens Sullivan veeleer een opgestoken middelvinger, “een verheerlijking van Noord-Korea’s eigen geschiedenis, dat kleine, eerbare landje dat zich bleef verzetten tegen Washington.”

Het feit dat Mitchell de Noordelijke (lees: Amerikaanse) soldaten afbeeldt als wellustige plunderaars doet het prima in het kader van de beruchte Noord-Koreaanse propaganda. En er zijn allerlei parallellen te trekken tussen het vernederde Zuiden uit het boek, dat z’n hoofdstad Atlanta door de Yankees vernietigd zag, en Noord-Korea, dat internationaal geïsoleerd is en op het internationale forum in de eigen ogen vaak vernederd wordt door vooral de VS. Volgens Sullivan zien de Noord-Koreaanse propagandisten zichzelf en de Zuidelijke staten als “twee culturen die nog altijd vieren dat ze opstonden tegen de Yankees.”

Jeroen Bert

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content