Geen bonga bonga met Berlusconi, eerder Montepulciano met De Gucht

Knack Boekenburen ging kijken in Hasselt naar de literaire liefdestournee Saint Amour die dit jaar in het teken van Italië staat.

Stijl is alles op deze editie van Saint Amour. Voor de aanvang van de voorstelling krijgt het publiek een Campari-Orange in handen geduwd, bereid volgens de regels van de kunst. Het strakke decor van Jan Vanriet, het plechtstatige streepje klassiek – Vivaldi, godbetert – bij het begin van de voorstelling… Geen bonga bonga met Berlusconi, eerder Montepulciano d’Abruzzo met Karel De Gucht. Kuchen mag, ternauwernood.

Een van de opvallendste gasten van vanavond is Mauro Pawlowski. Deze very usual suspect van Behoud De Begeerte mag komen aandraven met een stukje proza over die keer dat hij, als Italiaans-onkundige Belg met Italiaanse roots, aanpapte met de nicht van een vriend. (Eh joenge, ich wis’ nie dadde gij mijn nicht kende?) Mauro in letteren, het blijft wennen, niet in het minst voor hemzelf. Persoonlijk hadden wij Pawlowski liever aan het werk gezien met zijn beide voeten stevig in de muziek.

Daarna is het de beurt aan dichteres en actrice Irene Lamponi, die in rad Italiaans een sprookjestekst van Ilja Leonard Pfeiffer brengt. Over mensen die laang en geloekig leven, zoals dat heet. Hoog boven haar hoofd rolt de Nederlandse vertaling mee. Te hoog, want wie de tekst wil volgen, verliest de performance van de even pittige als aandoenlijke Italiaanse noodgedwongen uit het oog.

Lamponi ruimt het veld voor Catherina Bonvicini, die voorleest uit haar roman L’equilibrio degli squali. (Vertaald als Het evenwicht van haaien) Een wuft verhaal, over twee volslagen vreemden die elkaar leren kennen in een Venetiaans casino en besluiten de winst samen op te souperen in een groezelig hotel. Het foeilelijke groene podiumlicht en de nukkige boventitels spelen Bonvicini parten. Hoe mooi haar tekst ook klinkt, in een dergelijke cleane setting slaat hij niet aan.

Vlak voor de pauze kent de avond toch een eerste hoogtepunt: de doortocht van het oud-mijnwerkersensemble Montagna Negra. Geruggensteund door jonge muzikanten, brengen de wat oudere zangers eeuwenoude, Italiaanse blues. Op de achtergrond wagen een zanger en zangeres zich aan een ingetogen walsje. Het klinkt schor en doorleefd, het klinkt voor deze avond zeldzaam authentiek.

Bekoring
Na de pauze is het de beurt aan Francesco Pacifico. Die heeft er op het eerste zicht weinig zin in, want zijn favoriete voetbalploeg staat op verliezen. Aan zijn tekst Geschiedenis van mijn puurheid zal het niet liggen. Met heerlijk scabreuze vergelijkingen schetst Pacifico de ontreddering van zijn hoofdpersonage, een katholiek die valt voor het goddelijke décolleté van zijn kuisgebleven schoonzuster. “Een keer kijken mag,” klinkt het. “Bij de tweede keer is het een zonde, want dan doe je het moedwillig.” Kortom, een aanradertje voor wie wil weten hoe dat voelt, bekoring.

Intussen deelt presentator Sven Speybrouck mee dat Petrarca vanavond niet zal komen voordragen, wegens al enige eeuwen overleden. Om het gemis enigszins goed te maken, verschijnt Ilja Leonard Pfeiffer ten tonele. De Nederlander is al enkele jaren in Italië blijven hangen en schrijft nu zelfs Italiaans. Het afgrijselijke groen waarin ook zijn optreden gedrenkt is, lijkt hem alvast niet te deren. Met robuuste flair gooit hij zijn teksten – één in het Italiaans, één in het Nederlands – voor de leeuwen.

Paradiso
Tussendoor worden Italiaanse filmfragmenten vertoond. Een selectie zonder angeltjes, met ouwe getrouwen als La Dolce Vita (de fonteinscène, weet u wel) en Cinema Paradiso. Ook Sofia Loren mag niet ontbreken, met de legendarische striptease uit Oggi & Domani (en de komische reprise ervan in Prèt à porter, decennia later.) Even vrees je dat ook La Vita e Bella om de hoek zal komen piepen.

Zover komt het gelukkig niet. Met Sandro Veronesi krijgt Saint Amour het eindelijk een beetje warm. Badend in dieprood licht, doet de schrijver in afgemeten bewoordingen het relaas van een brief encounter tussen zijn hoofdpersonage en een sensuele vrouw. Hoe het begint met aftasten en een eerste kus. Hoe beiden vergeten dat ze te oud zijn, te blasé en te bourgeois, om straffeloos de seksuele etiquette te laten voor wat ze is. Voor het eerst vanavond spat de passie van het podium, zonder dat Veronesi een spier vertrekt. Hij wordt beloond met ademloos applaus.

Hier had het mogen eindigen, hier had het moeten eindigen. Het muziekensemble Transparant speelt het zinderende sfeertje vakkundig tegen de vlakte met een koel en lang uitgesponnen stuk klassiek. Volledig afgekoeld en weer helemaal bij zinnen stuurt Saint Amour het publiek de Hasseltse nacht in. Helaas.

Michiel Leen