Dyslectische jeugdschrijfster Sally Gardner kapittelt Britse onderwijsminister

Sally Gardner, dyslectische winnares van de Carnegie Medal voor jeugdliteratuur, haalt zwaar uit naar de Britse minister van Onderwijs Michael Gove.

Gardner, die won met haar jongste boek ‘Maggot Moon’, leerde door zware dyslexie pas lezen op haar 14de en vreest dat de nakende onderwijshervormingen geen verbetering brengen voor studerende dyslectici. Niet alleen in Vlaanderen zorgen onderwijshervormingen dus voor beroering. In het Verenigd Koninkrijk zijn de plannen van onderwijsminister Michael Gove, waarin naast besparingen het unificeren van examens en toetsing centraal staat, al even gecontesteerd.

Sally Gardner is goed geplaatst om haar stem te verheffen tegen de plannen van Gove. Zij vreest namelijk dat intelligente kinderen met dyslexie erdoor in de verdrukking zullen komen en te weinig kansen zullen krijgen. “Ik geloof sterk dat Goves nieuwe curriculum de miljoenen mensen als ik die op een andere manier kijken en denken, zal uitsluiten uit het schoolsysteem in plaats van ze te omarmen.”

Vurig pleidooi

Dat vertelde ze in een vurige speech tijdens de prijsuitreiking van de Carnegie Medal in het Natural History Museum in Londen. Daarin moest vooral de nadruk in de plannen van Gove op het drillen en van buiten studeren van kennis het ontgelden. Ze noemde deze aanpak gedateerd, vernietigend voor de creativiteit en bestempelde deze als “de galeien van de onderzoekende geest”. Gardner riep Gove spottend op om “te hakken in de creativiteit en de kleine etters examens, examens, examens te geven tot ze allemaal brave schaapjes zijn.”

Gardners eigen jeugd werd sterk getekend door dyslexie. Op school werd ze beschouwd als een verloren zaak, als niet te scholen. Vandaag ervaart ze dyslexie echter als een geschenk en houdt ze een pleidooi om het niet als een ziekte te beschouwen.

In ‘Maggot Moon’, een dystopische jeugdroman die eind vorig jaar ook al de Costa Children’s Book Award in de wacht sleepte, staat de hoop voor dyslectici om iets uitzonderlijks te presteren centraal. Het motto van het boek laat daar alvast geen twijfel over bestaan: “For you the dreamers/ Overlooked at school/ Never won prizes/ You who will own tomorrow.” Hoofdpersonage Standish Treadwell heeft dyslexie, maar dat houdt hem niet tegen om samen met zijn grootvader en een klein groepje rebellen de strijd aan te binden tegen het dictatoriale regime van Het Moederland, dat verantwoordelijk is voor een epidemie aan verontrustende verdwijningen.

Remedie tegen porno

Sally Gardner was trouwens niet de enige Britse jeugdauteur die deze week geëngageerde, zelfs ietwat provocerende standpunten innam. Toevallig op dezelfde dag dat Gardner het Carnegie Medal-podium gebruikte om zich tegen Michael Gove te keren, sprak de nieuwe Britse children’s laureate (zeg maar de nationale jeugdauteur), Malorie Blackman, zich in de Daily Telegraph uit voor meer realistische seks in adolescentenliteratuur.

“Drie weken geleden las ik een artikel waarin een tienermeisje vertelde dat haar vriendje haar seksueel mismeesterde, omdat hij alles wat hij over seks weet leerde op pornografische websites. Dat maakte me boos en triest. Ik bedacht dat we niet alleen seksuele voorlichting op school moeten aanbieden, maar ook meer boeken moeten hebben waarin relaties en ‘de eerste keer’ aan bod komen. Ik zou liever hebben dat mijn dochter in een boek leest over een liefdevolle seksuele relatie, dan dat ze de informatie hierover moet krijgen van innuendo en porno”, aldus Blackman.

Uitgesproken mening

Blackman werd bijgetreden door Melvin Burgess, gelauwerd auteur van onder andere de adolescentenromans ‘Junkies’ en ‘Billy Elliot’. Blackman scoorde in Groot-Brittannië en de VS vooral met haar Noughts&Crosses-reeks, een serie van vijf dystopische romans waarin de geschiedenis van de slavernij en het blanke racisme wordt omgekeerd. De blanke Europeanen worden op het intacte supercontinent Pangaea overheerst door een elite van zwarte Afrikanen.

Blackman won met de reeks zowat elke Britse jeugd- en adolescentenliteratuurprijs en is van plan om als eerste zwarte children’s laureate de kat geregeld de bel aan te binden. In haar collega Gardner zal ze ongetwijfeld een medestander met een uitgesproken mening vinden.

Jeroen Bert