De Langste Dag brengt 10 eeuwen poëzie op podium

Op vrijdag 10 december brengen meer dan 70 dichters te Amsterdam een eerbetoon aan hun voorgangers. Tien eeuwen Nederlandstalige poëzie komen aan bod.

René van Stipriaan, hoofdredacteur van de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL), wist niet wat hem overkwam. Iedere dichter die hij vroeg mee te werken aan De Langste Dag stemde toe – of de dichter moest door ziekte of verblijf in het buitenland écht verhinderd zijn op 10 december. ‘We moesten op een gegeven moment een dichtersstop instellen. Als we doorgingen onze lijstjes af te werken, hadden we veel meer dichters geboekt dan we een podium zouden kunnen bieden.’

Het bijzondere was ook dat vrijwel iedere dichter meteen wist van wie hij gedichten wilde voordragen. H.H. ter Balkt die zonder aarzeling Karel van den Oever riep. Of Peter Holvoet-Hanssen die niet twijfelde over Paul van Ostaijen. ‘Favoriet waren wel veel oude schrijvers als Hadewych, Anna Bijns en Vondel, of twintigste-eeuwse dichters,’ zegt Van Stipriaan. ‘Sommigen hebben echt een hang naar Lucebert of Faverey. We hebben maar in een aantal gevallen gevraagd of de dichter over een andere naam wilde nadenken.’

De Langste Dag wordt georganiseerd ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de DBNL. Het festival laat precies zien wat de online bibliotheek wil doen: de oudere literatuur dichter bij het lezende publiek brengen en mooie programma’s organiseren met de levende literatuur. Niet voor niets begint de avond in het Amsterdamse Pakhuis De Zwijger met de 95-jarige Leo Vroman, de oudste nog levende dichter, die zijn eigen variatie brengt van de oudste Nederlandse poëzie: ‘hebban olla vogala’.

Naast Vroman telt het rijke programma tal van hoogtepunten. Een bloemlezing van Komrij uit zijn serie bloemlezingen. Plus een keuze van de jongste dichters uit ‘de dikke Komrij’. Een voordracht van de ‘Altaer-geheimenissen’ van Joost van den Vondel door de acteur Hans Croiset. Een gerapte ‘Wilhelmus’ door de rapper DRT. Een muzikale bewerking van ‘Het uur U’ van Martinus Nijhoff door de Asfaltfeeën (Ingmar Heytze, Ellen Deckwitz en Cor van Ingen). En het slotoptreden van Theatergroep Flint die al veel poëzie op muziek heeft gezet.

Het festival heet De Langste Dag omdat het 24 uur duurt – zij het opgeknipt in vier sessies van zes uur die tegelijkertijd in vier zalen plaatsvinden. Alle dichters krijgen tien minuten voor hun eerbetoon. Al deze sessies worden live op internet uitgezonden en daarna opgenomen in de digitale bibliotheek zelf. Daarnaast vinden in een vijfde zaal bijzondere optredens plaats die langer duren, zoals de integrale voordracht van ‘Karel ende Elegast’ door Karel Eykman in zijn eigen vertaling.

Een strikte eis aan alle dichters is dat ze uitsluitend werk van anderen voordragen. Alleen Vroman kreeg ruimte de twee regels die het oudste Nederlandstalige gedicht telt uit te breiden in eigen stijl. Toch vermoedt Van Stipriaan dat meer dichters zich aan een pastiche in de stijl van hun held zullen wagen. ‘Ik heb signalen opgevangen dat daar aan wordt gewerkt,’ zegt hij. ‘Maar dat moet ik eigenlijk niet zeggen. Ik zou de dichters alleen maar uitdagen.’

Maarten Dessing