Cubaanse schrijfster Yoani Sánchez klaagt internetcensuur aan

Sánchez is niet te spreken over de Cubaanse (internet)censuur, zo blijkt op de Berlijnse internetconferentie waar ze te gast is.

Yoani Sánchez (°1975) is een Cubaanse filologe en schijfster die in haar land ook als blogster actief is. In haar blog Generación Y rapporteert ze over het lastige leven op het eiland. Over de moeilijkheden om op Cuba de toegang tot het internet te vinden, vertelt ze in Berlijn. Daar wordt op de zevende editie van ‘Re:publica’ in het Dresdener Bahnhof gediscussieerd over de drastische veranderingen die het fenomeen internet in de samenleving veroorzaakt heeft.

Yoani Sánchez noemt Cuba ‘het eiland der niet-verbondenen’. Daarmee bedoelt ze dat alleen de elite toegang heeft tot het privégebruik van het internet. Toch is Yoani Sánchez een internationale internet-ster geworden. Via het net positioneerde ze zich ook in andere mondiale media, zoals in de Spaanse krant ‘El País’ en in de ‘Huffington Post’. In 2008 rekende ‘Time Magazine’ haar tot de honderd invloedrijkste mensen ter wereld. Haar blog over het alledaagse leven op Cuba is zo populair dat haar bijdragen door haar fans in twintig talen worden vertaald. Yoani Sánchez is goed op weg om dé onafhankelijke stem van Cuba te worden.

Nu is ze op tournee in Europa. In februari heeft ze van de Cubaanse autoriteiten eindelijk de toestemming gekregen om te reizen. Hier beschikt ze zelfs over een smartphone die ze van haar zus, die in Amerika verblijft, cadeau heeft gekregen. Ze moet er nog aan wennen dat ze al reizend ook voortdurend in het internet onderweg is.

Nauwelijks internettoegang in Cuba

‘In Cuba maken we gehakt zonder vlees en internet zonder internet,’ zegt ze in Berlijn. Als haar toehoorders willen weten hoe ze dat doet, pakt ze uit. Om in Cuba op het internet te gaan, moest ze vroeger de recepties van internationale hotels zien te verschalken. Maar sedert Raoúl Castro de politieke leiding van zijn broer Fidel overgenomen heeft, kunnen de Cubanen zich ook vrij in die hotels bewegen. Vandaar dat ze daar theoretisch ook in het internet kunnen gaan.

Maar dat is een dure aangelegenheid. Je betaalt al snel twaalf dollar voor een uur internetten in een Cubaans hotel. Dat is een fortuin als je weet dat het gemiddeld inkomen op Cuba twintig dollar bedraagt. Yoani Sánchez slaat daarom haar stukken op een usb-stick op. Als ze vindt dat ze voldoende publicabel materiaal heeft, trekt ze daarmee naar een hotel waar ze haar bijdragen in blok op het internet plaatst. Ze manipuleert haar blog zodanig dat de stukken op verschillende data verschijnen. ‘Als we ooit democratie op Cuba hebben, richt ik een monument voor de usb-stick op,’ zegt de Cubaanse op het podium van de Berlijnse internetconferentie die onder het motto ‘In/Side/Out’ loopt.

Twitteren quasi-onmogelijk

Ook twitteren is een penibele zaak op Cuba. Twitteren loopt er over sms. Vier oproepen naar een servicenummer zijn nodig voor je een tweet kunt plaatsen. Maar interactie, die toch typisch is voor de zogenaamde sociale media, is op Cuba niet mogelijk. ‘Op Cuba noemen we dat “twitteren in het donker”,’ aldus de schrijfster. In Berlijn lanceert Yoani Sánchez een appel om de twitterberichten uit Cuba massaal te verspreiden. Dat vermindert overigens ook de kans dat de Cubaanse autoriteiten repressief tegen inheemse twitteraars en bloggers ingrijpen.

Haar blog wordt op dit moment weer door hackers belaagd, vertelt Yoani Sánchez. Vandaag is ze te gast in het Berlijnse ‘Instituto Cervantes’. Ze weet dat ze daar geconfronteerd zal worden met Cubanen die door de Cubaanse ambassade zijn opgeroepen om tegen haar optreden te protesteren. Maar dat stoort haar niet, want in een vrij land is dat nu eenmaal mogelijk, én normaal, vindt ze.

Homohuwelijk

Twee jaar geleden was Yoani Sánchez getuige op het eerste homohuwelijk op Cuba. In elk geval is de situatie er voor dissidenten op verbeterd. Ze wordt op Cuba niet meer gepest of opgepakt zoals vroeger. En zoals blijkt kan ze nu ook vrij rondreizen. Haar eerste optreden in Berlijn viel samen met haar 78ste reisdag.

Er is ook nog ander protest op de internetconferentie in Berlijn. De organistoren verzetten zich tegen plannen van het Duitse Telecom dat het tempo van Duitse megadownloaders in het net wil afremmen. ‘Re:publica’ is bang dat daardoor in het internet een soort klassenmaatschappij ontstaat. De Duitse internetgemeente roept kanselier Merkel op om het project van Telecom te verijdelen.

Piet de Moor