Charles Dickens’ onzichtbare vrouw

Twaalf jaar, tot aan zijn dood, had Charles Dickens een geheime liefde, aldus zijn biograaf Michael Slater.

Slater schreef met ‘The Great Charles Dickens Scandal’ een knap onderzoek over de roddels en het giswerk van academici over de grote geheime liefde van Charles Dickens. Ralph Fiennes regisseert ondertussen een film over de onzichtbare vrouw die bijna dertig jaar jonger was dan de beroemde schrijver.

Toen Charles Dickens in 1870 vrij onverwacht overleed, kreeg hij in Engeland een heuse staatsbegrafenis. Op aandringen van Koningin Victoria en tegen Dickens’ wil in werd hij bijgezet in Westminster Abbey. Het graf bleef twee dagen lang open om duizenden bewonderaars de gelegenheid te geven afscheid te nemen van de populaire schrijver. Dickens was niet alleen de meest succesrijke auteur van het Victoriaanse tijdperk, hij was sociaal fel geëngageerd en werd beschouwd als een zeer respectabel man. Hoewel er toch veel roddels over zijn privéleven de ronde deden.

Incest Zo was er het verhaal van zijn verhouding met de jonge actrice Ellen Ternan. Ze duurde twaalf jaar en eindigde met de dood van Dickens, nauwelijks 58 jaar oud. Dickens was 46 toen hij de dan 17-jarige Ellen leerde kennen. Na twintig jaar huwelijk brak hij met zijn vrouw Catherine Hogarth, de moeder van zijn tien kinderen. Over de reden van de scheiding is weinig bekend. En ook over zijn verhouding met Ellen is het eigenlijk alleen maar gissen. Dat ondanks het al jaren durende ijverige speurwerk van biografen, journalisten, Dickensfans.

De bekende Dickensbiograaf Michael Slater publiceerde net een boeiend relaas van al het zoekwerk en vooral van hoe de roddels, weetjes en geruchten over de relatie verspreid werden en door wie. ‘The Great Dickens Scandal’, zo luidt de titel, leest als een politieroman met al dan niet geloofwaardige getuigenissen, gecodeerde dagboekfragmenten, labonderzoek naar gewiste regels in handschriften, de mogelijke link met personages in romans. Nog straffer was het gerucht dat de schrijver van zeg maar ‘A Christmas Carol’ en ‘David Copperfield’ ook een verhouding had met de jongste zus van zijn vrouw Catherine. Voor het Victoriaanse gevoel van eerbaarheid was dat incest.

Liefdeskind
Dickens zelf publiceerde in The Times een bericht waarin hij al die roddel weerlegde. Voldoende voor zowat alle kranten om de roddel nog meer in de kijker te zetten. Tot het uiteindelijk stil werd. Catherine liet wijselijk niets van zich horen, de familie bleef heel discreet, Ellen hield zich helemaal op de achtergrond. Twaalf jaar duurde haar relatie met Dickens. Alles wat we erover weten is tweedehands. Bijvoorbeeld dat het koppel een vroeggestorven liefdeskind had. Of dat Dickens helemaal niet gelukkig was met Ellen en dat liet blijken in later werk als ‘Great Expectations’.

Een jaar of tien geleden verscheen dan een succesrijke biografie van Ellen Ternan, ‘The Invisible Woman’. Daarin tracht Claire Tomalin de relatie tussen Dickens en Ellen, de onzichtbare vrouw, wat meer te doorgronden. Na de dood van Dickens trouwde ze met een jonge predikant, loog tien jaar over haar leeftijd, had twee kinderen, gaf voor het goede doel lezingen over Dickens en praatte nooit over haar verhouding met hem. Ze stierf als weduwe net vóór het uitbreken van WOI. Een zoon van Ellen zou heel wat documenten vernietigd hebben en jurist Sir Henry Dickens, het op twee na jongste kind van Charles, ontkende heel de affaire.

Mysterie
Of Michael Slater echt grote onthullingen doet in ‘The Great Charles Dickens Scandal’ is twijfelachtig. Maar dat is ook zijn bedoeling niet. Bijzonder boeiend is hoe hij een idee geeft van alle roddel en veronderstellingen die de wereld zijn ingestuurd. Door zowel op sensatie beluste journalisten als waardige academici. Hij reconstrueert schitterend het mysterie rond Dickens en Ellen, maar geeft duidelijk aan dat de feiten nauwelijks kunnen worden gecontroleerd.

Tot de dag van vandaag in elk geval. Intussen is het uitkijken naar de verfilming van ‘The Invisible Woman’ met Ralph Fiennes als regisseur én in de rol van Dickens. Felicity Jones is Nelly. De film wordt tegen de lente verwacht. Benieuwd of we dan nog meer nieuwsjes over de fascinerende geheime liefde van Charles en Nelly vernemen.

Fred Braeckman