Op 6 juni had de Algerijnse schrijver Boualem Sansal in Parijs de ‘Prix du monde arabe’ moeten krijgen. Maar de ceremonie werd via een mailbericht geannuleerd.
Bij uitgeverij Gallimard verscheen eind vorig jaar ‘ Rue Darwin’, de nieuwste roman van de Algerijnse schrijver Boualem Sansal (°1949). Het boek werd overal geprezen. Het magazine ‘Jeune Afrique’ loofde de roman als ‘een tragikomische familiekroniek over de moeizame geschiedenis van het huidige Algerije, ironisch en kritisch’.
Net voor hij de ‘Prix du monde arabe’ in Parijs in ontvangst had moeten nemen, was Sansal te gast in Jeruzalem, waar hij met Israëlische schrijvers (o.a. David Grossman) en intellectuelen tijdens een internationaal literair festival debatteerde. Wegens dat bezoek aan Israël werd Sansal in de Arabische pers verketterd. Heel wat Algerijnse intellectuelen scholden hem uit voor verrader en zelfs misdadiger. Door Hamas werd Sansal, die ook het gesprek zoekt met Palestijnse schrijvers, bedreigd omdat hij deelnam aan het Israëlische festival.
Pas nu is bekend gemaakt dat Sansal voor niets van Jeruzalem naar Parijs was gereisd. Want de ceremonie waarbij hem de ‘Prix du monde arabe’ verleend had moeten worden, werd geannuleerd. En Sansal kon fluiten naar zijn onderscheiding.
De ‘Prix du monde arabe’ is een initiatief van de raad van de Arabische ambassades in Parijs die deze onderscheiding ook financieren. Elk jaar wordt de winnaar van de literaire prijs in het Parijse ‘Institut du monde arabe’ bekroond. De cheque van 15.000 euro wordt dan overhandigd door de Franse minister van Cultuur.
Het was de vijfde keer dat de jaarlijkse prijs uitgereikt had moeten worden. Tot de jury behoren beroemde schrijvers en critici zoals de Rusland-experte Hélène Carrère d’Encausse, de Marokkaanse schrijver Tahar Ben Jelloun en Paule Constant, romancière en winnares van de Prix Goncourt 1988. Tot de jury behoorde ook Olivier Poivre d’Arvor, schrijver, diplomaat en directeur van het radiostation ‘France Culture’.
Het was Poivre d’Arvor die het schandaal drie dagen geleden bekend maakte. Als jurylid schreef hij een brief naar de krant ‘Libération’. Daarin vertelt hij dat hij kort voor de ceremonie van 6 juni een mail kreeg waarin werd meegedeeld dat de plechtigheid was uitgesteld. Ook Sansal kreeg een digitaal bericht waarin de ceremonie werd afgezegd. Het motief van de ingreep werd niet duidelijk omschreven. Er was in de afzegging van de Raad van Arabische ambassades sprake van belangrijke gebeurtenissen in de Arabische wereld die het een en ander onmogelijk maakten.
Olivier Poivre-Arvor heeft meegedeeld dat hij uit protest tegen de vreemde handelwijze van de Arabische ambassades ‘die op een schandalige manier de beslissing van de jury betwisten’, ontslag uit de jury heeft genomen. Hij riep de andere juryleden op om hetzelfde te doen en om Sansal met een nieuwe prijs te onderscheiden. Eergisteren zou de raad van de Arabische ambassades, die door Jordanië wordt voorgezeten, in Parijs bijeengekomen zijn om te zoeken naar een nieuwe laureaat die door zijn conformisme wat meer in de gunst van de Arabische geldschieters ligt.
Eerdere winnaars van de ‘Prix du monde arabe’ sinds 2008 zijn d’Elias Khoury, Gamal Ghitany, Rachid Boudjedra en Hanan el-Cheikh. Vermelden we ten slotte nog dat de Nederlandse vertalingen van Sansals romans, die in Algerije verboden zijn, bij uitgeverij De Geus verschijnen.
Piet de Moor
Op dinsdag 19 juni om 19 u. gaat Manfred Schulz, voorzitter van het Europees parlement, met Boualem Sansal in debat. Plaats Bozar, Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel. Entree 5 euro.
