Bio’s over Helmut Kohl, de gegijzelde reus van Oggersheim

Vanuit hun rolstoelen strijden Helmut Kohl en Helmut Schmidt om het laatste woord. Maar de oudere Schmidt is het fitst, terwijl Kohl volgens ‘Der Spiegel’ door zijn nieuwe vriendin gegijzeld wordt.

Hans-Peter Schwarz (°1934), historicus, is de biograaf van enkele markante biografieën. Na Konrad Adenauer en de persmagnaat Axel Springer heeft hij Helmut Kohl, van 1982 tot 1998 Duitslands zesde bondskanselier, gefileerd. In een kanjer van meer dan duizend bladzijden (‘Helmut Kohl – Eine politische biographie’, DVA) worden Kohls verdiensten en gebreken onder het licht gehouden. Tot Kohls verdiensten kan de manier gerekend worden waarop hij de twee Duitsland verenigd heeft, tot zijn gebreken – aldus Schwarz’ oordeel vandaag – de amateuristische manier waarop hij de invoering van de euro heeft gepland.

De christendemocraat Kohl is ‘gefundenes Fressen’ voor de biografen, die met elkaar overhoop liggen wat het onderwerp betreft. Om de reus van Oggersheim (Ludwigshafen, Rijnland-Palts), zoals Kohl wordt genoemd, wordt gevochten. Journalist Heribert Schwan (°1944) vindt dat Kohl zijn exclusieve thema is.

Schwan is de ghostwriter van de Kohl-memoires, waarvan drie dikke delen zijn verschenen. Er had een vierde deel moeten komen, maar dat gebeurde niet, o.a. omdat de 48-jarige Maike Richter, sinds 2005 de nieuwe levenspartner van Kohl, dwars ging liggen. Schwan en vele anderen verwijten Maike Richter dat ze de oude en zieke Kohl, die in een rolstoel zit sinds hij in 2008 in zijn eigen huis zwaar ten val kwam, afschermt en dat ze zijn opinies manipuleert. Kohl, die recent een hartoperatie onderging, kan nauwelijks nog spreken. ‘Der Spiegel’ van deze week noemt hem een gevangene, niet alleen van Maike Richter, maar ook van het reusachtige zieke lichaam dat hem in zijn rolstoel kluistert.

Schwan haalt zijn neus op voor de pas verschenen wetenschappelijke biografie van Schwarz, omdat die laatste de ex-bondskanselier slechts twee keer ontmoet zou hebben, terwijl ghostwriter Schwan in het verleden 630 uur met Kohl gesproken heeft. Die gesprekken staan allemaal op band. Schwan beweert dat ze negentig procent ongepubliceerd materiaal bevatten. De biograaf wil ze gebruiken voor een grote Kohl-biografie. Pikant detail is dat Schwan ook beschikt over de Kohl-dossiers van de Oost-Duitse ‘Staatssicherheit’, documenten die Kohl zelf via juridische weg liet blokkeren.

Van Schwans Kohl-biografie mogen we verwachten dat ze meer saillante details zal bevatten dan het wetenschappelijke werk van Schwarz. Schwan schreef al eerder een boek over de eerste vrouw van Helmut Kohl, Hannelore Renner, die in 2001 thuis zelfmoord pleegde. Dat gezinsdrama had ook tot gevolg had dat de twee zonen van Kohl eerst van hun vader vervreemdden en daarna helemaal met hem braken. (Een van hen, Walter, rekende in het boek ‘Leben oder gelebt’ werden met zijn vader af.) Toen Schwan in het souterrain van Kohls huis in Oggersheim aan de memoires schreef, praatte hij in afwezigheid van zijn onderwerp vaak met Hannelore, die alleen ’s nachts het huis verliet omdat ze allergisch was voor licht. Ze vertelde hem dat ze na de Duitse capitulatie door soldaten van het Rode Leger was verkracht. Dat maakte Schwan allemaal na de dood van Kohls vrouw bekend in het boek ‘Die Frau an seiner Seite – Leben und Leiden der Hannelore Kohl’. Schwan wordt verweten dat hij het vertrouwen van Hannelore heeft misbruikt, een beschuldiging die nu ook naar aanleiding van zijn Helmut Kohl-project wordt geuit.

Het is een rare toestand. Eigenlijk vecht de christendemocratische Kohl, die 82 jaar is, ook een strijd uit met de sociaaldemocraat Helmut Schmidt, die twaalf jaar ouder is. Beide bejaarde mannen zitten in een rolstoel. Maar Schmidt is in tegenstelling tot Kohl verbaal nog heel goed op dreef en hij is een graag geziene gast in de vele talkshows die de Duitse televisie teisteren. Daardoor komt het dat Schmidt, die als kanselier (1974-1982) aan Kohl voorafging en wiens politieke betekenis volgens Kohl minder groot is dan de zijne, eigenlijk meer in het collectieve geheugen van de Duitsers verankerd is dan de ‘vader van de Duitse eenheid’. Maar ook dat is volgens biograaf Schwan de schuld van zijn nieuwe levenspartner Maike Richter, die in de Kohl-burcht van Oggersheim (aldus ‘Der Spiegel’) bijna alle bruggen naar de buitenwereld heeft opgehaald. Kohl vecht tegen de vergetelheid, en ook wel tegen Schmidt om wat in het Duits de ‘Deutungshoheit’ wordt genoemd: het laatste doorslaggevende woord.

Tussen haakjes: de vrouw van Helmut Schmidt, Loki, overleed op 91-jarige leeftijd in 2010. Inmiddels heeft ook de 94-jarige Schmidt een nieuwe vriendin: de 79-jarige Ruth Loah, die al sedert de jaren vijftig met de ex-bondskanselier bevriend is.

Piet de Moor




Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content