Bij het overlijden van Sarah Kirsch

Sarah Kirsch, een van de belangrijkste dichteressen uit het naoorlogse Duitsland, is op 78-jarige leeftijd in het plaatsje Heide, Holstein, overleden. Ze stierf op 5 mei, maar haar dood werd pas gisteren bekend gemaakt.

Sarah Kirsch werd in 1935 geboren in Limlingerode, Thüringen, dat later deel uitmaakte van de DDR. Ze heette eigenlijk Ingrid Bernstein, maar veranderde haar voornaam in Sarah om de joodse slachtoffers van de Holocaust te eren. Ze studeerde biologie in Halle en later letteren aan het literatuurinstituut Johannes R. Bicher in Leipzig. In 1960 trouwde ze met de dichter Rainer Kirsch, van wie ze in 1968 scheidde. In 1967 debuteerde ze als dichteres met de bundel ‘Landaufenthalt’.

Sarah-sound

Kirsch onderscheidde zich door een heel eigen toon die de ‘Sarah-sound’ werd genoemd. De ‘Frankfurter Allgemeine Zeitung’ van vandaag omschrijft die toon als een mengsel van sprookjesachtige en concrete, politieke elementen, gekarakteriseerd door geraffineerde naïviteit, door extreme subjectiviteit, door de lust om van de norm af te wijken en allusies te maken, door een antropomorfe en absoluut onsentimentele benadering van een gelukkig makende natuur.

Tegendraads

Toen Rudolf Bahro in 1966 haar in het tijdschrift Forum vroeg hoe het was om gedichten te schrijven in het tijdperk van de technische revolutie, antwoordde ze nors: ‘Dat de dag slechts 24 uur telt, dat er in Halle geen goede cognac en geen carbonpapier te krijgen is en dat het bijgevolg even moeilijk als voor de technische revolutie is om goede gedichten te schrijven.’ Haar tegendraadse antwoord veroorzaakte een storm van verontwaardiging in de DDR.

In 1976 ondertekende Kirsch een petitie waarin ze protesteerde tegen het feit dat de kritische zanger Wolf Biermann na een tournee in West-Duitsland de DDR niet meer in mocht. Toen werd ze uit de communistische partij en uit de schrijversbond gegooid. Een jaar later verhuisde ze zelf van Oost- naar West-Berlijn, de frontstad van de Koude Oorlog die Kirsch ook in haar gedichten verteerbaar probeerde te maken. In haar bundel ‘Naturschutzgebiet’ (1982) wierp ze de volgende retorische vraag op: ‘De wereldstedelijke konijntjes huppelen op de Potsdamer Platz. Hoe moet ik in het zicht van die weiden geloven wat mijn grootvader me zei, dat hier de navel van de wereld was?’

Altijd alleen

In 1996 ontving Sarah Kirsch voor haar oeuvre de Georg Büchnerprijs, de belangrijkste literaire onderscheiding in Duitsland. Kirsch publiceerde ook reportages, kinderboeken en proza. In 1999 gaf Deutsche Verlagsanstalt haar verzameld werk in vijf delen uit. Ze bleef publiceren tot vorig jaar. Haar werk heeft zowel een politieke als een intieme inslag: Immer/ Sind wir allein, wenn wir an Königen/ schreiben/Denen/ des Herzens und jenen/ Des Staats.

Piet de Moor

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content