Bibliofiel Ian ‘James Bond’ Fleming

Een unieke bibliografie over de boeken van Ian Fleming en een nieuw avontuur van Bond, James Bond.

007 leeft en is kerngezond. Proost met een martini. ‘Shaken and not stirred’. So far, so good, maar wie wist er dat Ian Fleming, de schepper van Bond én levensgenieter zoals zijn creatie 007, ook bibliofiel was? Jon Gilbert schreef over Flemings passie voor boeken een hoogst aparte en peperdure (200 euro!) studie.

Zweepje
Via een aantal biografieën en vooral het werk van Andrew Lycett is veel bekend over het leven van Ian Fleming. Hoe hij, na mislukte pogingen om bij het leger en Buitenlandse Zaken te geraken, in 1931 journalist werd bij Reuters. En uiteindelijk, met een korte tussenpauze als beursmakelaar, heel de Tweede Wereldoorlog bij de Geheime Dienst van de Navy werkte en er net als 007 de graad van commander kreeg.

Ook over zijn liefdesleven en zijn voorkeur voor het zweepje is wel wat bekend. Vrouwen vonden hem aantrekkelijk en hij had een lange affaire met Ann Rothermere, de vrouw van de toenmalige eigenaar van de Daily Mail. Ze hielden allebei van flagellatie, trouwden en kregen een zoon. In die periode, het begin van de jaren vijftig, schreef Fleming zijn eerste boek: ‘Casino Royale’ dat in 1953 uitkwam. Het huwelijk werd geen succes. Het boek wel, maar niet meteen.

Natte droom Minder bekend is dat levensgenieter Fleming ook een groot bibliofiel was. Hij was in 1952 medestichter van het tijdschrift ‘The Book Collector’ dat nog steeds bestaat en hoog staat aangeschreven bij bibliofielen en gespecialiseerde boekhandelaars. Rond die tijd werd hij ook directeur van de Queen Anne Press, een exclusieve uitgeverij die werk van onder meer Evelyn Waugh en T.S. Eliot uitbracht en een halve eeuw later in een beperkte oplage ook het volledige werk van Ian Fleming.

In totaal zeventien boeken en dat ter gelegenheid van de honderdste geboortedag van Fleming in 2008. Een beetje ter ere van bibliofiel Fleming verscheen nu ook een luxueuze bibliografie: ‘Ian Fleming The Bibliography’. De natte droom van de James Bond-fans die er dan wel zo’n 200 euro voor over moeten hebben. Auteur is Jon Gilbert, een historicus die het befaamde Londense antiquariaat van Adrian Harrington in Londen leidt.

Dichtbundel
De bibliografie van Jon Gilbert begint met ‘Casino Royale’ en brengt manuscripten, typoscripten, niet gecorrigeerde proefdrukken, diverse covers, leesexemplaren, pocketuitgaven, omnibussen, stripversies. Voorts informatie over het productieproces, aanpassingen in de tekst, biografische notities van Flemings vrienden en collega’s. Niet alleen de veertien James Bond-titels komen aan bod. Ook zijn non-fictie ‘The Diamond Smugglers’ en ‘Thrilling Cities’. Tevens ‘Chitty-Chitty-Bang-Bang’, een kinderboek. En niet te vergeten Flemings goed gehonoreerde bijdragen voor bladen als Playboy en Cosmopolitan.

Uitsluitsel over de dichtbundel die de jonge Fleming ooit publiceerde komt er niet. Hij zou de hele oplage verbrand hebben. Boeiend is de informatie over de oplage van de eerste drukken: 4728 voor ‘Casino Royale’, meer dan 80.000 voor ‘You Only Live Twice’ dat in maart 1964 verscheen. Ian Fleming overleed in augustus van dat jaar aan een tweede hartaanval. Hij was pas 56 jaar, rookte 70 sigaretten en dronk een fles gin per dag.

Boyd schrijft nieuwe Bond
Op 26 september mogen we, zestig jaar na zijn eerste literaire verschijning, een nieuw Bond-avontuur verwachten. Het wordt geschreven door de Schot William Boyd, auteur van romans als ‘A Good Man in Africa’ (‘Gewoon een beste kerel’) en ‘An Ice-Cream War’ (‘Coupe oorlog’). Voor zijn boeken ontving hij onder meer de Whitbread Prize en een nominatie voor de Booker Prize. Boyd schreef ook de spionageroman ‘Restless’ (‘Rusteloos’) en liet in ‘Any Human Heart’, een roman in dagboekvorm, Ian Fleming even optreden.

Over zijn nieuwe thriller rond 007 laat hij, traditiegetrouw, niet veel los. Ook de titel niet. In een interview met de BBC liet hij wel verstaan dat de nieuwe Bond in 1969 is gesitueerd, een paar jaar na de dood van Fleming. Het wordt een klassieke Bond: ‘Ik tracht me in te beelden wat Fleming in 1969 zou hebben geschreven. Zelf was ik toen een jaar of zeventien. En ik heb veel herinneringen aan die periode. De Koude Oorlog, maar ook een periode van veel plezier.’ Boyd maakte ook duidelijk dat van hightech geen sprake zal zijn, wel van ‘een sterk verhaal en boeiende karakters. Personages die voor een dilemma staan.’

Fred Braeckman