‘Beste Tom Lanoye, hou er alstublieft mee op’

Peter Casteels begrijpt niet waar Tom Lanoye het idee heeft gehaald en de energie blijft halen om de catechismus van de linkse kerk in Vlaanderen op te stellen. ‘Hou er alstublieft mee op,’ vraagt hij een van zijn favoriete schrijvers.

Beste meneer Lanoye

ik schrijf u met hoogdringendheid. Ik had dit dan ook al veel eerder moeten doen maar mag ik u met aandrang vragen om uw column in Humo stop te zetten? Hoe sneller, hoe liever.

Ik hoopte nog dat het blad u in de zomer vrijaf zou geven. Helaas: ook in deze julimaand gaat u door met het afleveren van een wekelijks bijdrage. Uw recentste column, over Black Venus van Jef Geeraerts, is zelfs de beste tot nu toe. Maar ik krabbel niet terug. Hou er alstublieft mee op.

Sinds mei schrijft u in Humo ‘Revue Lanoye‘. Een column is dat van niet minder dan drie bladzijden, en waarmee u Bert Bultinck, die voor het weekblad van De Standaard toch ook elke keer duizend woorden bij elkaar moet zien te puzzelen, het nakijken geeft. U noemt het zelf – heel slim van u en helemaal mee gaand met de tijd – ‘longread-columns‘ maar zo werkt het uiteraard niet. Ze zijn te lang, natuurlijk. Veel te lang.

We kunnen maar beter even alle vormelijkheden afhandelen. Al uw columns eindigen met enkele alinea’s die met de tussenkop ‘Besluit’ worden aangekondigd. Het staat er elke week: BESLUIT. Alsof uw lezers anders verloren lopen in uw gedachtewereld en een helpende hand nodig hebben. Schrappen, dus. Onbegrijpelijk.

Voor uw column over Black Venus dacht ik een consistente lijn te ontwaren in uw onderwerpkeuzes. Het is die lijn die mij de meeste zorgen baart. Ik weet niet waar u het idee vandaan hebt gehaald (en vooral de energie vandaan blijft halen), maar u lijkt eraan te zijn begonnen de catechismus van de linkse kerk in Vlaanderen op te stellen.

Te beginnen – uiteraard – met een afrekening met Bart De Wever. De aanleiding van uw eerste column was ietwat gekunsteld, de uitkomst ongewis, maar duidelijk was dat die De Wever er voor uw part niet meer bij hoeft te zijn na de volgende verkiezingen. Is Bart De Wever slecht? Bart De Wever is slecht. De week daarna volgde een enigszins verrassende aanval op Sven Gatz (Open VLD). Niet omdat zijn beeltenis dient verwerkt te worden in een glasraam van uw kerkgebouw, maar omdat u er zo laat mee kwam. Vorig najaar is iedereen reeds over Gatz heen getrokken. Waarom moet u daar zo nodig in juni achteraan hobbelen? Dienen uw columns niet meer actueel te zijn?

Nadat u – weer een week later – Bruno Tobback had helpen buiten dragen bij SP.A en John Crombez hoopvol en met enthousiasme mee in het zadel had gehesen, begon ik te vrezen dat u wel heel snel door uw onderwerpen heen zou raken. U lijkt de bui ook zelf al te zien hangen. Een onbeduidend citaatje van Bart De Wever uit De Zevende Dag was onlangs genoeg om wederom drie pagina’s tegen hem en zijn partij tekeer te gaan.

Gelukkig heeft de linkse kerk ook buitenlandse missieposten. U pleegde een boze column over Griekenland, waarin u citaten van mensen als ‘een Nobelprijswinnaar Economie, de Amerikaan Joseph Stiglitz‘ aan elkaar breide – enkel een paper van ‘het IMF, toch geen linkse club’ ontbrak in de bibliografie. En u schreef ook al een column tegen Engeland en zijn afkeer van Europa en ter verdediging van Barack Obama. De eindbalans van zijn presidentschap – u loopt vooruit – is ondanks enkele bedenkingen toch positief. Verrassend, zeg. Wat staat er nog meer op het program? De opwarming van de aarde lijkt me niet echt iets voor u. De toenemende ongelijkheid en haar kwalijke gevolgen – het IMF, toch geen linkse club, heeft daar enkele interessante papers over gepubliceerd – kan u misschien wel als volgende thema te boek stellen.

De vraag of u daar zelf eventueel ook iets interessants over te zeggen hebt, is, geloof ik, bijzaak.

Weet u wat het is, meneer Lanoye? Ik heb van geen enkele auteur zoveel boeken in de kast staan als van u. U kan een hele plank claimen. Onlangs las ik pas voor het eerst uw bundels Het circus van de slechte smaak en Rozegeur en maneschijn‘. Ik moest erg lachen met uw polemieken over Jan Fabre en Hugo Claus, en uw verslag over het etteren van de Standaard der Letteren – ‘Onthulling! Het afgelopen jaar heb ik, in het geheim, elke week de Standaard der Letteren gelezen.’ Ik nam me zelfs voor dat een keer over te doen maar ik bleek niet over zoveel doorzettingsvermogen te beschikken als u in 1982.

En van u valt er vandaag helemaal niets meer te verwachten. U bent druk met het vieren van uzelf en het uitdelen van complimenten. Joost Vandecasteele? ‘De spannendste stem van zijn generatie’! Griet Op de Beeck? ‘Een hartverwarmende, niet te missen nieuwe stem uit België’!

U begrijpt dat niemand u zo nog ernstig kan nemen.

En politiek komt u dus niet meer verder dan het geneuzel dat we van DeWereldMorgen gewoon zijn. Ik vrees dat u bent overvallen door oprechte woede. Dat zit wel vaker een origineel denkvermogen, en al helemaal een literair taalgevoel in de weg – of vindt u die columns die u wekelijks aflevert zelf geestig? Ze zijn belegen, meneer Lanoye. Waar woede u in 2013 hielp om in een kerstessay Jonathan Jacob van de vergetelheid te redden, zet het u nu enkel nog maar aan tot het met een van verbolgenheid stijgende intonatie napraten van wat tientallen andere prekers u al voorzegden.

Neem een voorbeeld aan Joël De Ceulaer. Hij is net op tijd kunnen stoppen met zijn column op de laatste pagina van Knack. Als hij maar enkele weken langer was doorgegaan, was er allicht iemand opgestaan om de politieke column dood te verklaren. Nu heeft hij Harold Polis nog zo ver gekregen om een verzameling van zijn columns – ik vrees zelfs dat het niet eens een selectie is – dit najaar uit te geven. Dat zit er ook voor u nog in. Als De Standaard de tekstbrochure van Revue Ravage zelfs meegeeft aan al haar lezers, zal uw uitgeverij deze reeks ongetwijfeld ook willen verspreiden. Mai Spijkers kan zich sinds ‘Vijftig tinten grijs’ wel wat veroorloven. Of misschien wil hij uw bundel wel financieren met de winst die hij met Griet Op de Beeck maakt. U hebt er tenslotte uw steentje aan bijgedragen.

Doe het snel, meneer Lanoye. Stop ermee. U gaat mij dankbaar zijn.

Vriendelijke groeten

Peter Casteels