Bachmannprijs: Haderlap wint met ‘In de ketel’

Maja Haderlap uit Klagenfurt heet de nieuwe laureate van de literaire Bachmanncompetitie in Klagenfurt. Ze won met ‘In de ketel’.

De schrijver Urs Widmer hield de openingstoespraak van deze 35ste editie van de driedaagse Duitstalige literaire wedstrijd in het Oostenrijkse Klagenfurt. Hij pleitte voor teksten die van de klassiek-vertellende norm afwijken en iets nieuws wagen. Daarvan was niet veel te merken in Klagenfurt. Wie ook maar een beetje had durven experimenteren, lag er in de voorrondes al uit. Veertien kandidaten werden geselecteerd die zich na hun lezing onderwierpen aan het oordeel van de jury. Uiteindelijk won de 50-jarige Klagenfurste Maja Haderlap, met ‘Im Kessel’, een passage uit haar roman ‘Engel des Vergessens’ (Wallstein Verlag). Het boek lag met een geestdriftige aanbeveling van Peter Handke juist op tijd in de boekhandel. Haderlap, die Oostenrijks-Sloveense wortels heeft, vertelt in haar klassieke debuutroman over een klein meisje dat geconfronteerd wordt met de herinneringen van Sloveense partizanen die in de bossen tegen de nazi’s vochten en daar als wild werden opgejaagd. De jury bekroonde haar kapittel met de hoofdprijs van 25.000 euro.

De krantenkritiek keek beleefd in de zijlijn toe en applaudisseerde met de vingertoppen. Een waardige winnares met een tekst die er stilistisch mag zijn, aldus Lena Bopp in de ‘Frankfurter Allgemeine Zeitung’, maar de critica voegde er droogjes aan toe dat eigenlijk gelijk welke andere kandidaat had kunnen winnen. Nog venijniger reageerde Richard Kämmerlings in ‘Die Welt’. Hij had het over een ‘Fehlentscheidung’ van de jury, een verkeerde beslissing dus. Samengevat vond Kämmerlings in de roman van Haderlap te veel verleden tijd.

Kämmerlings prees daarom de Zwitser Linus Reichlin, die wel erg actueel was met ‘Weltgegend’, een oorlogsverhaal waarin een Duitse legerarts wroeging heeft omdat hij meent een Afghaanse vrouw doodgeschoten te hebben. De criticus van ‘Die Welt’ maakte van zijn voorkeur gebruik om de incompetentie van de jury aan te klagen, omdat die zich als een bende gieren op één zin van de arme Zwitsers schrijver had gestort: ‘Hier werd niets uitgevonden, deze wereldstreek bood zelfs de slechtste vertellers voldoende stof voor goede verhalen.’ Zelfs goede schrijvers kunnen maar beter oppassen voor het ‘gefundenes Fressen’ dat met zo’n zin aan een jury voorgeschoteld wordt.

Geen hoogtepunten dus in Klagenfurt, ‘alles wie gehabt’, zou de Oostenrijker Thomas Bernhard zaliger hebben gezegd. Haast alle schrijvers in deze Klagenfurt-editie zijn sporenzoekers, ook Steffen Popp wiens fulminante stijl in ‘Spur einer Dorfgeschichte’ door de jury geprezen werd. Maar alle schrijver-voorlezers kleurden in Klagenfurt mooi binnen de lijntjes. De kans is klein dat Ingeborg Bachmann voor haar formeel gedurfde werk in Klagenfurt ooit de prijs zou gewonnen hebben die naar haar is vernoemd.

Piet de Moor