Auteur Margot Vanderstraeten: ‘Anorexia is een vorm van radicaliseren’

'Allochtone patiënten vinden om veel redenen moeilijker toegang tot geestelijke gezondheidszorg.' © Tom Van Nuffel
Els Van Steenberghe
Els Van Steenberghe Els Van Steenberghe is theaterrecensent.

Auteur en journaliste Margot Vanderstraeten schreef voor TeGek!?, de organisatie voor mensen met psychische problemen, een novelle over een meisje met anorexia.

Het zusje van de buurvrouw leest ook als een kritiek op de Marokkaanse gemeenschap, waar weinig aandacht is voor psychische problemen.

Margot Vanderstraeten: Ha, die opmerking zegt veel over de lezer zelf. Ik beschouw het hoofdpersonage Nadja niet als ‘iemand van een minderheidsgroep’. Het is een meisje dat worstelt met zichzelf. En ja, haar achtergrond maakt het nog moeilijker voor haar. Allochtone patiënten vinden om veel redenen moeilijker toegang tot geestelijke gezondheidszorg. Wat u een terechtwijzing vindt, vind ik empathie. Het is wél een wake-upcall. We moeten beseffen dat de wijze waarop we omgaan met verzorging en gezondheid cultureel gekleurd is. Nadat ik Mazzel tov. Mijn leven als werkstudente bij een orthodox-joodse familie (2017) had voltooid, vroeg de organisatie Te Gek!? me een verhaal te schrijven voor hun campagne rond ‘signaalherkenning bij psychische problemen’. In de novelle laat ik Nadja in zesendertig hoofdstukken – dat getal verwijst naar het streefgewicht van enkele patiënten die ik interviewde – vertellen over haar anorexia én de reacties daarop. Zo zeggen haar ouders tegen de familie dat hun dochter een maagziekte heeft, omdat ze lichamelijke kwalen makkelijker benoemen dan psychische. Maar anorexia blijft een taboe in elke gemeenschap. We kunnen overigens ook veel leren van de Marokkaanse gemeenschap.

Het zusje van de buurvrouw, Margot Vanderstraeten, uitgeverij Angèle, 160 pagina's, 17,50 euro, www.tegek.be en www.margotvanderstraeten.com
Het zusje van de buurvrouw, Margot Vanderstraeten, uitgeverij Angèle, 160 pagina’s, 17,50 euro, www.tegek.be en www.margotvanderstraeten.com

Over die gemeenschap schrijft u in het eerste hoofdstuk: ‘Koken, eten en uitbuiken zijn in Marokkaanse families rituelen die aan eeuwenoude tradities vasthangen en die de boel bij elkaar houden.’

Vanderstraeten: Die eetcultuur werkt verbindend. Nadja’s zus Zaida kookt graag. Net als haar moeder. Dat Nadja weigert te eten binnen een cultuur waar eten het belangrijkste verbindingsmiddel is, werkt confronterend. Net zoals het feit dat ze thuis in een Marokkaanse wereld leeft en buitenshuis deel uitmaakt van een moderne, westerse stad. ‘Wat klein is wordt groot, en het is sneller te laat dan je denkt’, zegt Zaida. Zo groeien veel psychische problemen. Ook Nadja’s probleem.

Wil zij verdwijnen uit deze samenleving?

Vanderstraeten: Ja, ze wil verdwijnen. Hoe magerder ze is, hoe meer ze besluit dat er haar geen mooie dingen te wachten staan. Maar dat heeft alleen met de ziekte te maken. In het boek raak ik slechts even de islam aan, als iedereen in de therapiegroep haar beschuldigend aangaapt nadat er een IS-aanslag is gepleegd. Het is een pijn die veel moslims ondergaan. De fanatici zorgden ervoor dat de gematigde gelovigen gestigmatiseerd worden. Misschien is anorexia een vorm van radicaliseren die iedereen kan treffen? Een vorm waarmee je enkel jezelf, en je geliefden beschadigt.

Voor wie schreef u dit boek?

Vanderstraeten: Voor zo veel mogelijk mensen. Daarom hoop ik dat het boek méér wordt dan een boek. Misschien zit er een theaterstuk in? En hopelijk zwengelt Het zusje van de buurvrouw een debat aan. Het zusje kan je buur zijn. We kunnen van elkaar leren, als we maar uit ons kot komen. En, het is tijd om te investeren in diversiteit binnen de zorg. Zorgverleners met een andere culturele origine verdienen een podium, zodat ze de onwetendheid over hoe andere culturen over gezondheid en verzorging denken, kunnen wegnemen. Zij kunnen een brug slaan tussen de gemeenschappen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content