Agathie Christie’s ‘The Mousetrap’ wordt 60 jaar

Zondag 26 november viert ‘The Mousetrap’ zijn diamanten jubileum en zullen 10 miljoen toeschouwers het gezien hebben.

Niet meer dan acht maanden zou ‘The Mousetrap’ in de Londense West End lopen, zo dacht Agatha Christie. Haar beroemde whodunnit staat op 25 november nu al 60 jaar op de planken. Een record.

Zes toneelstukken schreef Christie tussen 1943 en 1953. Tot haar groot plezier, schrijft ze in haar autobiografie. En ze laat meteen weten dat ze het zich kan permitteren: één roman in plaats van drie per jaar volstaat om goed te leven. Agatha Christie had het trouwens vaak over geld en haar strijd met de fiscus. ‘The Mousetrap’ heeft een hele voorgeschiedenis. De BBC wou in 1947 met speciale uitzendingen de tachtigste verjaardag vieren van Queen Mary. Die had laten verstaan dat ze een hoorspel van Agatha Christie wel zou appreciëren. Het werd ‘Three Blind Mice’, dat min of meer op echt gebeurde feiten steunde. Het verhaal van ongewenste kinderen, van een jongen die in een pleeggezin belandt, er misbruikt wordt en sterft. Laura Thompson, de enthousiaste biografe van Christie, wijst overigens op meer duistere kanten in het werk van Hercule Poirots geestelijke moeder. En ook op stille verwijzingen naar haar eigen leven. Agatha koesterde een grote liefde voor haar moeder die zelf als jong meisje door een tante was opgevoed en daar fel onder had geleden.

Verjaardagscadeau Christie bewerkte ‘Three Blind Mice’ uiteindelijk tot een toneelstuk, maar de titel werd omgedoopt tot ‘The Mousetrap’. Vóór WOII was immers al een stuk opgevoerd dat ‘Three Blind Mice’ heette. Dat ‘The Mousetrap’ een groot succes werd en tot nu toe 25.000 keer is opgevoerd en meer dan tien miljoen bezoekers kreeg, is voor een groot stuk te danken aan het enthousiasme van impresario Peter Saunders. Hij bracht de thriller naar West End. Eerst naar New Ambassadors Theatre waar het van 1952 tot 1974 op het programma stond. Daarna ging het naar St Martin’s Theatre (bij Charing Cross Road) waar het nog altijd speelt. Saunders geloofde meteen in de kracht van de thriller, maar dacht toch meer aan een looptijd van veertien maanden. Wie met de zestig jaar bijzonder gelukkig mag zijn is de enige kleinzoon van Agatha Christie, Mathew Prichard. Hij is nu 68 en kreeg de rechten van ‘The Mousetrap’ als verjaardagsgeschenk van oma toen hij nog een kleine jongen was.

Whodunnit Vanwaar het succes van ‘The Mousetrap’? Het gaat om een vrij klassieke whodunnit die zich zoals veel detectiveverhalen van Christie afspeelt in een beperkte ruimte. Het is winter en het sneeuwt. Diverse gasten komen een pension binnen. Later is Monkswell Manor afgesloten van de buitenwereld. Toch geraakt inspecteur Trotter nog binnen. Een paar uur daarvoor is in de omgeving iemand vermoord. Trotter vermoedt dat de dader zich in Monkswell Manor verbergt. Helemaal verwarrend wordt het als een van de aanwezigen, de vervelende Mrs Boyle, ook vermoord wordt. Iedereen heeft wel een motief en was in de mogelijkheid om Boyle te vermoorden. Klassieker kan het niet en zoals meestal bij Dame Agatha is de meest onwaarschijnlijke verdachte de dader. Traditioneel wordt aan het einde van de voorstelling gevraagd het ‘geheim’ niet te verklappen.

Het staat overigens tot ergernis van Prichard al twee jaar op Wikipedia. Heel bescheiden zei Christie dat het succes van ‘The Mousetrap’ zoals meestal aan geluk is te danken. Voor negentig percent. Maar ze vond het toch ook goed geconstrueerd: om de vijf minuten vraag je je af hoe het nu verder moet. Ze zei tevens dat de personages in ‘The Mousetrap’ echte mensen konden zijn. Ze wijst in haar autobiografie tevens op het talent van Richard Attenborough en zijn vrouw Sheila Sim die in de eerste productie de hoofrollen hadden.

Of het allemaal genoeg is om 60 jaar in Londen te spelen? Wie zal het zeggen? Voor veel toeristen in de Britse hoofdstad werd ‘The Mousetrap’ bijna een verplicht nummertje. Iets wat je gezien moet hebben, ook al ken je het verhaal en kost een kaartje tussen 22 en 54 euro. Overigens gaat de productie voor het eerst op tournee. Op zestig plaatsen in Groot-Brittannië. En de rest van de wereld.

Fred Braeckman