Adam Johnsons Koreaanse roman ‘Gestolen leven’ wint Pulitzerprijs voor fictie

De Pulitzerjury koos met ‘Gestolen leven’ voor een bijzonder actuele roman over het leven in het geïsoleerde Noord-Korea, waar de tot in den treure herhaalde leugen de waarheid is.

‘The Orphan Master’s Son’ – in het Nederlands vertaald als ‘Gestolen leven’ – haalde het van Nathan Englanders ‘Waar we het over hebben wanneer we het over Anne Frank hebben’ en ‘Kind van sneeuw’ van Eowyn Ivey.
Voorafgaand aan de bekendmaking van de Pulitzerlaureaten in de categorie ‘Fictie’ hadden nogal wat boekhandelaars en uitgevers te kennen gegeven dat ze hoopten op een winnaar dit jaar. Vorig jaar geraakte de jury er immers niet uit en besloot ze om geen winnaar uit te roepen, tot ongenoegen van de hele Amerikaanse boekenwereld. In 2013 is er dus wel een, en dankzij de sterke tegenkandidaten wint Johnson met overtuiging.

Liegen als vak

‘Gestolen leven’ is een ijzersterke roman, die door de Amerikaanse en de Europese pers bijzonder werd gesmaakt. De motivatie van de Pulitzerjury bij de bekendmaking van de winnaar, klinkt dan ook helemaal niet hol: “Een uitmuntend uitgewerkte roman die de lezer meesleept op een avontuurlijke tocht naar de krochten van het totalitaire Noord-Korea en naar de intiemste plekken van het menselijke hart.”

In ‘Gestolen leven’ vertelt Johnson over Pak Jun Do (een verwijzing naar John Doe, de Amerikaanse Jan Modaal), de zoon van de directeur van een Noord-Koreaans opvoedingskamp voor wezen, die dankzij zijn moed in de strijd, een talent om bijzonder geloofwaardig te liegen en een talenknobbel, snel carrière maakt binnen het totalitaire regime. Eerst is hij beroepsontvoerder van Japanners, daarna spion, vervolgens vertaler tijdens een geheime ontmoeting tussen Noord-Koreaanse en Amerikaanse diplomaten. Als hij tijdens die ontmoeting door de Amerikanen verward wordt met de té kritische hoge functionaris Commandant Ga, besluit de Geliefde Leider Kim Jong-il (toen het boek persklaar was, leefde hij nog) om Ga te vervangen door Jun Do.

Beklijvende vorm

Johnson weet de flinterdunne grens tussen waarheid en leugen, tussen feit en fictie, ook in de structuur van zijn vertelling vorm te geven, waardoor het boek niet alleen thematisch maar ook vormelijk de lezer meesleept in de Noord-Koreaanse waanwereld. En die tour de force wordt nu beloond met een van de meest prestigieuze Amerikaanse literatuurprijzen en een prijzengeld van 10.000 dollar (zo’n 7.700 euro).

Docent creative writing Adam Johnson is met zijn beknopte oeuvre – de kortverhalenbundel ‘Emporium’ uit 2002 en de debuutroman ‘Parasites Like Us’ uit 2003 – vooralsnog een weinig klinkende naam aan deze kant van de Atlantische oceaan, maar daar zal bij deze dus snel verandering in komen.

Jeroen Bert