Urbain Vandormael

Bloedbad in Europa: autoconstructeurs rollen vechtend over straat

Urbain Vandormael Expert autosector. Schrijft op Knack.be wekelijks over nieuwigheden in autoland.

De incidenten tussen de Europese autoconstructeurs volgen elkaar in snel tempo op. Oorzaak is de fors teruglopende autoverkoop.

Fiat-baas Sergio Marchionne neemt zelden een blad voor de mond. Eind vorige week beschuldigde hij er Volkswagen van dat het exorbitante kortingen geeft en zo een bloedbad aanricht in Europa. In een korte maar krachtige reactie eist Volkswagen nu het ontslag van Marchionne als voorzitter van de belangenvereniging van de Europese autoconstructeurs Acea. De teerling is geworpen, meer dan ooit staan enkele grote Europese automerken met getrokken messen tegenover elkaar.

De botsingen in de autowereld nemen in snel tempo toe. De ene keer botsen de directies met de vakbonden over herstructureringsplannen – lees afdankingen en fabriekssluitingen, de andere keer collideren de autobouwers onderling. Dat fabrikanten elkaar beconcurreren is niet nieuw, dat er af en toe slagen onder de gordel worden uitgedeeld, dat weten we ook al langer. Nieuw is dat de autoconstructeurs hun strijd nu op straat uitvechten.

Dat heeft alles vandoen met de ernst van de situatie op de Europese markt. De autoverkoop loopt er fors terug, wat tot overproductie leidt bij de Franse en Italiaanse constructeurs die het grootste deel van hun omzet in Europa realiseren. Volgens een studie van Alix-Partners bedraagt de overcapaciteit in de Europese autofabrieken gemiddeld zo’n 30 procent. Om break even te kunnen draaien, moet een fabriek minstens 80 procent van haar capaciteit benutten. In de Fiat-fabrieken wordt echter slechts 54 procent van de capaciteit benut, in de fabrieken van de Franse constructeurs 60 procent. De Duitse merken komen uit op 89 procent en zelfs het zwaar aangeslagen Opel scoort met 75 procent nog veel beter dan de Italianen en Fransen.

Ook het monsterverlies van 457 miljoen dat Ford Europe tijdens de eerste helft van 2012 moest incasseren, heeft het maken met het onderbenutten van de productiecapaciteit. Die vaststelling inspireerde het financieel agentschap Bloomberg tot het bericht dat de directie van de Amerikaanse autobouwer overwoog om de poorten van Ford Genk te sluiten. Een voor de hand liggende optie omdat Ford Genk enkel grote modellen bouwt, die hoe langer hoe minder gegeerd zijn in Europa. De Ford-directie heeft echter laten weten dat de sluiting van Ford Genk niet aan de orde is. Welke structurele ingrepen zij dan wel gaat nemen, daar bestaat nog geen duidelijkheid over. Het invoeren van tijdelijke werkloosheid zou op korte termijn de druk van de ketel nemen, maar lost het probleem van overproductie ten gronde niet op.

De oplossing bestaat erin meer auto’s te verkopen, en vooral meer auto’s buiten Europa te verkopen. Zoals Volkswagen dat zo succesvol doet. Tijdens de eerste helft van 2012 steeg de winst – in vergelijking met dezelfde periode van vorig jaar – met 36 procent tot 8,8 miljard euro. De verkoop nam toe met 10,2 procent tot 2,8 miljoen auto’s, waarvan 30 procent bestemd voor de Chinese markt. Daar moet VW niet aan dumpingprijzen verkopen. Voor auto’s made in Germany betaalt de beterverdienende Chinees graag het volle pond.

In Europa daarentegen woedt al enkele jaren een ongenadige concurrentiestrijd die ten koste gaat van de winstmarges. Dat betekent op termijn de doodsteek voor de merken die het grootste deel van hun omzet in Europa realiseren. Om klanten over de streep te halen, hanteren nu ook de Duitse (premium)merken het wapen van buitengewone kortingen – tot 30 procent en meer. Tot grote woede van Fiat-baas Sergio Marchionne die Volkswagen ervan beschuldigt een bloedbad aan te richten onder de Europese automerken – en dat uitgerekend in de New York Times.

De Fiat-baas staat bekend om ophefmakende statements, met een perfect gevoel voor timing. Voor het eerst schiet hij nu met scherp op een collega-autobouwer, en dat in een van de meest gezaghebbende kranten ter wereld. De ruzie achter de schermen is daarmee ontaard in gemene scheldpartij in het licht van de schijnwerpers. Want nauwelijks enkele uren na de uitval van Marchionne ontkende Volkswagen in alle toonaarden dat het zijn boekje te buiten gaat. Terzelfder tijd eiste de VW-woordvoerder het ontslag van Marchionne als voorzitter van de belangenvereniging van de Europese Acea. Die bestaat sinds 1991 en treedt op als de spreekbuis van 18 Europese automerken. Marchionne wordt partijdigheid verweten, en dat kan natuurlijk niet voor een voorzitter van een vereniging die geacht wordt de belangen van alle leden te verdedigen.

Wat bezielt Marchionne? Lijdt de meester-strateeg aan grootheidswaanzin, creëert hij een nieuwe frontlijn om de aandacht af te leiden van de dramatische situatie waarin Fiat zich in Italië bevindt, bereidt hij zijn uitstap uit de autowereld voor, probeert hij Volkswagen te isoleren? Feit is dat hij aan een veldslag is begonnen die hij moeilijk kan winnen. Volkswagen zweeft momenteel op wolken, de verkoop en winstresultaten stijgen maand na maand en het einde van de successtory is nog niet in zicht. Als laatste volumemerk van de VW-groep ondergaat nu ook Seat een grondige gedaantewisseling, om in Zuid-Europa beter gewapend te zijn in de concurrentiestrijd met Fiat en Alfa Romeo.

VW-voorzitter Ferdinand Piëch aast al enkele jaren op het verlieslatende Alfa Romeo, zonder succes evenwel. Hij stuit telkens op een veto van Fiat-baas Marchionne die ook Alfa Romeo-baas is. Beiden staan bekend als kemphanen én als onverbeterlijke stijfkoppen met een groot ego, met die nuance dat het imperium van Piëch vele malen groter is dan dat van Marchionne. De kloof wordt nog elke dag groter. Nu zij de arena hebben betreden en de degens hebben gekruist, is het wachten op de volgende stap. Benieuwd of dat een stap zij- of voorwaarts wordt. In Italië is men niet gerust in de afloop. Piëch mag dan 75 zijn, aan daadkracht en verstand van zakendoen heeft de almachtige Ferdinand nog niet ingeboet. Wie hem uitdaagt, moet niet rekenen op clementie.

De consument staat erbij en kijkt ernaar. Voorlopig kan hij profiteren van nooit geziene kortingen van 30 procent en meer op een spiksplinternieuwe auto. Voor het eerst kan hij ook een glimp opvangen van de gemene machtsspelletjes die zich normaal achter de schermen afspelen. Wat op een plezant schouwspel lijkt, verbergt echter een dramatische achtergrond, die van een (oud) continent in verval. De waarheid is dat Volkswagen zijn nieuwe fabrieken in China bouwt en dat Fiat overleeft dankzij Chrysler.

Urbain Vandormael

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content