Beste hoop voor Obama: Het deksel op de pot houden

Verwacht vooral geen grote doorbraken als de peilingen kloppen en Barack Obama een tweede ambtstermijn wint. De politieke verhoudingen in de VS zullen niet veranderen.

Wilt u een Amerika dat lichtjes ongeïnspireerd voort sloft, maar zich als een min of meer een normaal land gedraagt en de rest van de wereld niet al teveel lastigvalt? Of krijgt u liever te maken met een onberekenbare, steeds nukkiger wordende supermacht op zijn retour, waar extremisten van allerlei slag steeds meer op het binnen- en buitenlands beleid wegen?

Dat zijn zo’n beetje de twee mogelijke uitkomsten van de Amerikaanse presidentsverkiezingen dinsdag. Afgaande op de peilingen is de kans het grootst dat het dat eerste wordt: een tweede ambtstermijn voor Barack Obama.

Gedegouteerd door de politiek

Obama heeft een hoop gedaan. Hij heeft na de financiële crisis van 2008 een nieuwe Depressie voorkomen. Hij heeft de ziekteverzekering hervormd. Bin Laden is dood. De auto-industrie herleeft. De beurs is verdubbeld in waarde. De werkgelegenheid stijgt weer. Zonder al te veel nieuwe accidenten zou Obama tegen het einde van zijn tweede ambtstermijn weer tegen een min of meer normale economie kunnen aankijken.

Wat hij niet gebracht heeft, is de geest van samenhorigheid die hij beloofd had. Hope. Change. Dat soort dingen. Integendeel: de degout voor de politiek is nog nooit zo groot geweest in de VS.

Je kan Obama dat overigens niet eens verwijten. Hij zag zich geconfronteerd met een Republikeinse oppositie die niet geïnteresseerd was in deals maken en als enige doel had om hem bij elke gelegenheid te saboteren. Voor samenwerking over de partijgrenzen geldt: ‘it takes two to tango.’

In een tweede ambtstermijn zou dat wellicht net zo zijn. Obama zou nog steeds moeten leven met een Huis van Afgevaardigden waar de Republikeinen de meerderheid hebben en een Senaat waar ze over een blokkeringsminderheid beschikken. Je kan daar met 40 stemmen op 100 zowat alles filibusteren. Obama kreeg de voorbije vier jaar bijvoorbeeld nauwelijks rechters benoemd. Dat belooft, dus.

Exit Obamacare

Veel grootscheepse nieuwe wetgeving zou je van Obama II dus niet moeten verwachten. Zowat het beste wat hij zou kunnen doen, is lopende zaken beheren, hier en daar een goaltje proberen te scoren en verder het deksel op de pot houden.

Dat zou niet eens het kwaadste resultaat zijn. Om maar één ding te noemen: Obamacare, de ziektewet uit 2010, moet verder uitgevoerd worden. Pas tegen 2014 komt die helemaal op kruissnelheid.

Verliest Obama, dan zou president Mitt Romney woord moeten houden en Obamacare afschaffen, waarna je weer in een wereld terechtkomt waar tientallen miljoenen Amerikanen onverzekerd zijn, verzekeraars mensen weigeren omdat ze vooraf bestaande kwalen hebben en jaarlijks tienduizenden mensen sterven aan perfect behandelbare ziektes, omdat ze niet naar de dokter konden of durfden.

Ook Obama’s Wall Street-hervorming zou afgevoerd worden. De rijken zouden nog maar eens een nieuwe ronde onnodige belastingsverlagingen krijgen, met alle kwalijke gevolgen van dien voor de overheidsfinanciën. De druk om Iran aan te vallen, zou levensgroot zijn.

De staat uitkleden

Of president Romney het federale rampenbestrijdingsagentschap FEMA zou afschaffen, zoals hij aankondigde, is na superstorm Sandy twijfelachtig, maar er zijn genoeg andere manieren om de staat uit te kleden.

Medicare, de openbare ziekteverzekering voor de ouderen, zou geprivatiseerd worden. Volgens het plan van vicepresident Paul Ryan, zouden gepensioneerden zorgcheques krijgen waarmee ze op de vrije markt een privépolis kunnen aankopen. Die zouden echter onvoldoende zijn om de kosten te dekken, dus zouden ze duizenden dollars moeten bijpassen uit eigen zak.

De reguleringsmacht het Environmental Protection Agency (EPA – het milieuministerie) zou fameus gekortwiekt worden. Hoop op klimaatwetgeving zou je definitief mogen opbergen.

Daarbij zou het wellicht niet ophouden. In Romney’s achterban zijn er bijvoorbeeld meer dan genoeg mensen die zelfs het ministerie van onderwijs willen afschaffen. Een ontwikkeld land zonder ministerie van onderwijs – kunt u het zich voorstellen?

In het Hooggerechtshof zou je rechters zien die het federaal verzekerde recht op abortus afschaffen. Mogelijk zouden ze de scheiding tussen kerk en staat beginnen aanvreten, of alle werkgevers het recht geven om op basis van hun geloofsovertuigingen voorbehoedsmiddelen uit de ziekteverzekering van hun personeel te weren (momenteel is dat allen religieuze organisaties toegestaan).

Het Hof zou ook de beschotten tussen het zakenleven en de politiek verder kunnen opblazen, zodat miljonairs en miljardairs nog meer dan vandaag al het geval is politici naar wens kunnen aankopen.

Ayn Rand-fantasieland

Je zou kortom een heel ander Amerika zien. Een soort Ayn Rand-fantasieland, zeg maar, waar ultraliberale ideologie gekoppeld wordt aan christelijk fudamentalisme.

Is dat overdreven? Niet bepaald. De vorige keer dat de Republikeinen aan de macht waren, eindige het met een onnodige oorlog met Irak (een land dat de VS niet aangevallen had), een gigantisch gat in de begroting en de grootste economische crisis sinds de jaren dertig.

De Republikeinse partij is sindsdien allen nog maar radicaler geworden. Zowat al haar parlementsleden hebben een plechtige gelofte ondertekend om nooit ofte nimmer, onder wat voor omstandigheden dan ook, de belastingen te verhogen. Vier jaar geleden geloofde de Republikeinse presidentskandidaat John McCain in klimaatverandering, nu geloven Republikeinen dat vrouwen niet zwanger kunnen worden van verkrachtingen.

In het licht daarvan zou een president die simpelweg het deksel op de pot houdt lang geen slechte deal zijn. En dan zien we in 2016 wel weer verder.

Tom Vandyck