Hubert van Humbeeck

Bericht uit de loopgraaf

De kloof die politiek Amerika verdeelt, is zo diep dat het land dreigt stil te vallen.

Het is een basisregel van elke democratische staatsorde dat het parlement uiteindelijk over de centen beslist. De Verenigde Staten leren nu dat zo’n edel principe in de politieke realiteit niet altijd even praktisch uitvalt. De grondwet schrijft voor dat er een interventie van het Congres nodig is als de schuld van het land een bepaald plafond overschrijdt en er dus meer moet worden geleend dan was voorzien. Experts hebben uitgerekend dat het plafond dat nu geldt niet later dan eind deze week wordt bereikt. Als het Huis van Afgevaardigden en de Senaat tegen die tijd – de officiële deadline is twee augustus – niet hebben ingegrepen, kan Amerika de rekeningen niet meer betalen en dreigt er een nieuwe economische en financiële crisis.

Dat het schuldenplafond wordt verhoogd, is niet uitzonderlijk. Dat debat wordt nu voor de tiende keer gevoerd in tien jaar tijd. Het probleem is dat de VS sinds de crisis van 2008 een uiterst zware schuld torsen, terwijl de oorlogen in Irak en Afghanistan nog altijd handenvol geld kosten. De economie wil maar niet aantrekken en de werkloosheid blijft naar Amerikaanse normen erg hoog. Tegelijk is het land politiek hopeloos verdeeld en zit heel Washington nu al in de startblokken voor de campagne voor de presidentsverkiezingen van volgend jaar.

De politieke tweedeling van het land is op de spits gedreven sinds de Republikeinen vorig jaar de meerderheid haalden in het Huis van Afgevaardigden. In hun schoot zet een grote groep van fanatieke conservatieven van de zogenaamde Tea Party-beweging de toon. Zij willen het schuldenplafond alleen verhogen als daar een plan tegenover staat om het tekort op de begroting drastisch te verlagen. Dat moet, volgens hen, gebeuren door fors te snoeien in de uitgaven én tegelijk de belastingen te verlagen.

De Democraten hebben het, van hun kant, nog altijd voor het zeggen in het Witte Huis en in de Senaat. Zij willen wel besparen, maar ze willen ook nieuwe inkomsten aanboren. Ze willen vooral korte metten maken met de belastingvoordelen voor de superrijken, die door George W. Bush werden ingevoerd. Ze verwijten de Republikeinen dat ze vooral de sociale zekerheid en arme Amerikanen willen raken. Tegelijk zou de president ook zijn plan kunnen opdoeken, om de economie te stimuleren met overheidsinvesteringen.

Pogingen van gematigde politici om een vergelijk te vinden over de partijgrenzen heen zijn mislukt. Enquêtes leren dat een meerderheid van de Amerikanen ondertussen de halsstarrige Republikeinen verwijt dat ze hun ideologische gelijk blijkbaar belangrijker vinden dan het welzijn van het land en zijn mensen. Maar de kapitein kan het schip niet op de klippen laten lopen. Wellicht heeft Barack Obama toch geen andere keuze dan een tijdelijke oplossing te aanvaarden, waardoor het schuldenprobleem over enkele maanden als een boemerang weer op de agenda komt – in volle verkiezingscampagne.

De VS zijn niet het enige land waar de politieke dialoog is vastgelopen. Toch is het ook een teken van de tijd dat debat en overleg zelfs in een democratische burcht zoals de VS zijn stilgevallen. Ook als het echt om de knikkers gaat, komen partijen niet uit hun politieke loopgraaf. Dat is dodelijk voor een systeem, dat erop gericht is dat mensen uiteindelijk toch met elkaar praten.

Hubert van Humbeeck

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content