Véronique Goossens
Belgische banken mee verantwoordelijk voor wereldwijde crisis
Belgische banken hebben de wereldwijde financiële crisis mee veroorzaakt. Dat klinkt sterk, maar dat is de akelige conclusie die je kan trekken na het lezen van een working paper van het studiedepartement van het IMF, dat in 2010 is verschenen.
Iedereen herinnert zich het faillissement van Ijsland nog, maar België was maar een millimeter verwijderd van het zelfde scenario. In ons land werd ruim 53 procent van alle bankactiva afgeschreven en daarmee bekleedde ons land de tweede plaats in de wereld na Ijsland. Als je de overheidssteun mee in rekening brengt, zijn we opnieuw het tweede land in de rangschikking. Ruim 80 procent van de bankactiva in België werd ofwel afgeschreven, ofwel gestut door de overheid. Griekenland bakte het op dat ogenblik net iets minder bruin.
We zeggen en schrijven 2010, op een moment dat Dexia nog niet voor een tweede keer virtueel failliet is gegaan. Het zou wel eens kunnen dat we de ranglijst vandaag aanvoeren.
Dat we die zware aderlating destijds enigszins zonder kleerscheuren hebben doorstaan mogen we danken aan de Belgische spaarder. Die is zijn zuurverdiende spaargeld niet massaal onder de matras gaan stoppen. Hij had er dan ook geen idee van dat ons land letterlijk aan de vooravond van een Armageddon stond.
En om eerlijk te zijn is die toestand niet écht veranderd. Op dit ogenblik beslaan de staatswaarborgen voor noodlijdende banken 40 procent van het BBP. En er staat voor 200 miljard euro op spaarboekjes, ook door de Belgische schatkist gegarandeerd. Het moge duidelijk zijn, dat als de Europese schuldencrisis slecht afloopt – en er zijn steeds meer ingewijden en specialisten die daar terdege rekening mee houden – dat België dan een Ijslands/Grieks scenario zal meemaken.
Net als tijdens de financiële crisis doen de media hun best om de zaken niet al te apocalyptisch voor te stellen. Sommigen, die weten wat er écht aan de hand is, geeft dat de indruk dat het grootste deel van de bevolking leeft in een parallelle wereld.
Het wordt trouwens stilaan hemeltergend hoe de financiële lobby haar aandeel in de crisis op de financiële markten langzaam maar zeker onder de mat veegt. We praten sinds een tweetal jaar over de schuldencrisis, waarbij het accent verschoven is naar de overheden. Die moeten nu door het stof gaan en orde op zaken stellen.
De banken nemen ook elke gelegenheid te baat om ons eraan te herinneren dat ze massaal overheidspapier hebben ingeslagen omdat in de Basel-afspraken staat dat ze dat als risicovrij papier mogen aanhouden. Lees: dat ze hiermee hun eigen vermogen kunnen opsmukken. Belgische grootbanken stellen zelfs zonder enige gêne dat ze bij de best gekapitaliseerde banken horen van Europa. Overheidspapier meegerekend, maar dat vertellen ze er niet bij. Volgens de eigen cijfers van de financiële sector, die de Nationale Bank niet zou betwisten (laat ons hopen dat ze die cijfers allemaal goed begrijpen), zou het kernkapitaal ten opzichte van de totale activa 5 procent bedragen. Simpel gezegd: een Belgische bank neemt voor 100 euro risico’s, terwijl ze hiervoor 5 euro in onderpand heeft. Hallucinant vindt u? U moet er de kwartaalcijfers van KBC dan maar eens bij halen en u komt tot verbijsterende vaststellingen.
Wie overigens openlijk felle kritiek durft te uiten op Belgische banken – maar ook op de financiële waakhond (Nationale Bank, vroeger CBFA) – mag regelmatig rekenen op dreigende telefoontjes. Dat heeft een rondvraag mij geleerd. En onderschat u trouwens ook niet de macht van de casino-uitbaters op de leidende politieke kaste. Want weet u, banken zijn bij machte om in een handomdraai tientallen bedrijven failliet te laten gaan als ze dat zouden willen. Als chantagemiddel kan zoiets tellen.
Maar dus… het nieuwe mantra luidt dat het de schuld is van de overheden dat de banken nu in penarie zitten. Ze hebben in het verleden boven hun stand geleefd en de ratingagentschappen zijn daar plots collectief achter gekomen. Dat de overheden massaal en massief hebben ingegrepen om kapseizende banken weer recht te trekken werd afgedaan als een op termijn lucratieve meevaller voor de overheden. Intussen, na het tweede debacle van Dexia, durven ze die boodschap in de Wetstraat niet meer in de mond te nemen. Intussen is duidelijk dat de redding van de banken ook een spelletje moddercatch is geworden tussen de Katholieken en de vrijmetselaars. Afrikaanse stammentwisten lijken te verbleken bij de rivaliserende groepen die elkaar in ons land of in Europa bekampen. Laat ons hopen dat de uitkomst van die vetes niet zo noodlottig wordt als in het rampzalige continent.
En wie zich tenslotte afvraagt hoe gevaarlijk die fameuze portefeuille van Dexia is die de overheid voor 54 miljard waarborgt: professor Stefan Duchateau heeft hem bestudeerd. In de schminkkamer geeft hij toe dat het om een zeer ingewikkelde reeks cijfers gaat. “Op zich is er geen probleem met die portefeuille… zolang de Europese schuldencrisis maar opgelost geraakt.”
Véronique Goossens
Z-Talk Goossens brengt een debat tussen Michel Vermaerke, gedelegeerd bestuurder van Febelfin, en Stefan Duchateau, professor Risico- en portefeuillebeheer aan de HUB. De vraag luidt: hebben banken en toezichthouders hun gedrag intussen aangepast?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier