Zwerfvuil: Akkoord in Nederland over aanpak kleine plastic flesjes: Milieuorganisaties teleurgesteld

Er komt vanaf 2021 statiegeld op kleine plastic flessen in Nederland, tenzij de verpakkingsindustrie er voor die tijd in slaagt de hoeveelheid plastic flesjes in het zwerfafval met 70 tot 90 procent te verminderen. Ook moet dan 90 procent van deze flessen worden hergebruikt. Milieu-organisaties reageren teleurgesteld.

Die afspraak heeft de Nederlandse staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Stientje van Veldhoven met de sector gemaakt. Het ministerie spreekt van een ‘doorbraak’.

Er was lang veel weerstand tegen het plan van supermarkten, frisdrankbedrijven en verpakkingsindustrie. Jaarlijks komen er tussen de 50 en 100 miljoen kunststof flesjes in het zwerfafval.

Er wordt in de Tweede Kamer ook al lang op aangedrongen om statiegeld op blikjes in te voeren. Maar dat bleek nog een stap te ver. ‘Statiegeld helpt – dat weten we – dus de invoering van statiegeld op kleine flesjes zet ik in gang. Maar als een andere aanpak sneller hetzelfde resultaat boekt, is statiegeld niet nodig. Zolang we de plasticsoep maar aanpakken en we van oude flesjes, nieuwe flesjes maken’, aldus Van Veldhoven.

Ze denkt aan de invoering van 10 tot 15 cent statiegeld op kleine plastic frisdrank- en waterflessen tot één liter. De flesje moeten worden ingezameld bij supermarkten. De staatssecretaris gaat met de verpakkingssector overleggen hoe het systeem het beste kan worden vormgegeven, schrijft ze aan de Kamer.

Een proef om maatschappelijke organisaties (scholen, sportverenigingen) plastic flesjes en blikjes te laten verzamelen, leverde niet het gewenste resultaat op. De organisaties kregen bij inlevering bij speciale depots een vergoeding. Deze manier van inzamelen wordt wel voortgezet.

De Tweede Kamer praat volgende week over de aanpak van zwerfafval.

‘Wij zullen ons blijven inzetten om ook op blikjes statiegeld te krijgen’

De reacties op het akkoord over statiegeld op plastic flesjes in Nederland, dat zaterdagochtend bekend werd, zijn niet onverdeeld positief. Natuur & Milieu noemt de afspraken een stap in de goede richting, maar wijst erop dat het akkoord alleen gaat helpen bij het aanpakken van plastic flesjes en niet van blikjes, terwijl die een twee keer zo groot aandeel hebben in de berg zwerfafval. “Wij zullen ons daarom blijven inzetten om ook op blikjes statiegeld te krijgen”, aldus Marjolein Demmers, directeur van de milieuorganisatie.

In Nederland zou er vanaf 2021 statiegeld op kleine plastic flessen komen, tenzij de verpakkingsindustrie er voor die tijd in slaagt de hoeveelheid plastic flesjes in het zwerfafval met 70 tot 90 procent te verminderen. Ook moet dan 90 procent van deze flessen worden hergebruikt. Ook Greenpeace spreekt van een gemiste kans. “Nederlanders willen statiegeld op kleine blikjes en flesjes, maar de invoer is nog eens met twee jaar uitgesteld. Gemiste kans! Tijd om milieu boven de belangen van supermarkten en verpakkingsindustrie te stellen”, aldus de milieuorganisatie op Twitter.

Ook Recycling Netwerk, Plastic Soup Foundation en Stichting De Noordzee noemen het een slechte zaak dat er voorlopig nog geen statiegeld op plastic flesjes wordt geheven. ‘Jaren uitstel betekent miljoenen extra flesjes en doppen in het milieu die bijdragen aan de wereldwijde plastic soep voordat statiegeld – misschien – wordt uitgebreid. De beslissing van de regering stelt ons teleur’, klinkt het.

De verpakkingsindustrie zegt juist blij te zijn met het akkoord. “Deze doelstellingen (zwerfafvalreductie en hergebruik van plastic) gaan we linksom of rechtsom, met of zonder statiegeld, halen”, meldt het Afvalfonds Verpakkingen.

In België woedt hetzelfde debat, nu de Statiegeldalliantie steeds meer aanhangers vindt die statiegeld zien als een middel in de strijd tegen het zwerfvuil. Ook hier probeert de verpakkingsindustrie en distributiesectot het statiegeld tegen te houden door in 2016 een akkoord af te sluiten met de Vlaamse overheid waarin men zich engageerde om de totale hoeveelheid zwerfvuil in gewicht met een vijfde te doen dalen tegen 2022. Op zwarte punten, zoals snelwegparkings en haltes van het openbaar vervoer, moet de hoeveelheid zwerfvuil met 65 procent dalen.