‘Zou het niet geweldig zijn mocht er echt een tijd van vrede komen?’

Vlinks gelooft in deze kersttijden dat mensen samen aan een sterkere gemeenschap kunnen bouwen. ‘Niet omdat één of andere god ons dat verkondigt, maar gewoon omdat we beseffen dat we met z’n allen op deze ene plek moeten samenleven.’

Kerstmis is de tijd van vrede. Nu ja, voor christenen toch. Want Kerstmis is een christelijk feest. Andere religies hebben daar in het beste geval lak aan. Net zoals christenen lak hebben aan de feesten van die andere religies. Eigenlijk hebben al die religies lak aan elkaar. En dat zorgt al eens voor wrijvingen. Wrijvingen die in extreme gevallen, die helaas niet zo zeldzaam zijn, in gruwelijke oorlogen uitgevochten worden. Ook al liggen aan die oorlogen natuurlijk ook wel een aantal andere wrijvingen ten grondslag. Economische, bijvoorbeeld. Die op hun beurt dan weer politieke tegenstellingen opleveren. En die sijpelen door tot in de vezels van elke gemeenschap.

Het lijkt of vijandbeelden en confrontatie ons in de genen gebakken zitten. Toen we vorig weekeinde Vlinks en het Handvest aan de pers voorstelden, werd ook ijverig gezocht naar ‘het conflict’, naar ‘de vijand’ waar Vlinks zich tegen wil afzetten. Wel, die is er niet. Ziet u, op elk conflict volgt telkens weer een periode van overleg, waaruit voorspoed en vooruitgang ontspruit. Ons voorstel is om dat gedoe met vijanden en conflicten over te slaan en meteen aan dat overleg en die voorspoed te beginnen.

Om te kunnen samenleven moeten we ook leren samenwerken. We moeten daarvoor niet alle heil verwachten van de Staat of van de regering. Die kan wel een faciliterende en bemiddelende rol vervullen, maar het komt best van de mensen zelf. Want uiteindelijk is een gemeenschap niet meer dan dat: een groep mensen die een plaats delen waar ze zo vrij en gelukkig mogelijk in moeten kunnen leven.

Dat er in die gemeenschap verschillende groepen leven, mag geen rem zijn maar zou eerder een verrijking moeten zijn. Assimilatie, multiculturaliteit, diversiteit, het zijn allemaal dingen die je niet van bovenaf kan opleggen of met wetten kan afdwingen. Polarisatie leidt ook nergens toe. Vijanden kunnen per definitie niet samenleven. En de energie die gestoken wordt in het elkaar tegenwerken, is energie die verloren is voor het samenwerken. Er is niks mis met een stevig debat. Ideeën moeten botsen. Maar enkel met het doel om tot een gezamenlijke oplossing te komen.

Hoe sterker lokaal, hoe sterker mondiaal

Natuurlijk kunnen wij onder ons de wereldproblemen niet eventjes oplossen, maar op ons, lokaal niveau kunnen we wel een paar stenen verleggen. Een gemeenschap is maar zo sterk als haar zwakste schakel, dus is het zaak om elke schakel zo sterk mogelijk te maken. Met andere woorden: hoe sterker de lokale gemeenschap, hoe sterker ook de regionale, nationale en uiteindelijk -waarom ook niet- mondiale gemeenschap is.

Willen we een sterke gemeenschap opbouwen, dan zullen we moeten zoeken naar wat we gemeenschappelijk hebben. Het is immers veel te makkelijk om de gemeenschap in groepjes op te delen en die dan tegen elkaar uit te spelen. Of het nu de sossen of de neoliberalen zijn, de kafirs of de moslims, de patroons of de vakbonden, zoeken naar schuldigen en vijanden voedt alleen het conflict maar. Vijanden kunnen immers per definitie niet samenleven, laat staan samenwerken.

Om uit de impasse te geraken moet iemand de eerste stap zetten. Ook daar geldt dat de positieve invalshoek het haalt van de negatieve. Als iedereen immers blijft volhouden dat de ander maar die eerste stap moet zetten, blijven we dus met zijn allen gewoon stilstaan. Terwijl als we allemaal instemmen met het zetten van de eerste stap, kunnen we met zijn allen dus al minstens één stap dichter bij elkaar komen.

Er is maar één manier om samen te werken en dat is door overeen te komen, of dat nu tussen mensen, (geloofs)gemeenschappen, of economische en politieke entiteiten is. Om overeen te kunnen komen, moet de wil er zijn. Die wil kan niet opgelegd worden, daar moeten we allemaal zelf aan werken. Dat is niet makkelijk, maar de energie die daarin gestoken wordt, levert wel veel meer op dan diegene die in het elkaar tegenwerken gestoken wordt. Het loont dus echt de moeite, dat blijkt keer op keer.

Dromers zijn nooit alleen

Bij Vlinks geloven we dat mensen kunnen samenleven en samen aan een sterkere gemeenschap kunnen bouwen. Sterker nog: dat samenleven en samenwerken moet een gemeenschappelijk doel worden. In beide betekenissen: als doel dat we gemeenschappelijk hebben en als het doel voor de gemeenschap. Daarom zijn Vlaams en sociaal voor Vlinks onlosmakelijk met elkaar verbonden. Onze gemeenschap woont en leeft in wat Vlaanderen heet. En die gemeenschap willen we zo sterk mogelijk maken door al wie er leeft en woont bij te betrekken en ook het gevoel geven betrokken te zijn.

Ach, misschien zijn we maar dromers. Maar we zijn zeker niet alleen. Want geef toe: zou het niet geweldig zijn mocht er echt een tijd van vrede komen? Niet omdat één of andere god ons dat verkondigt, maar gewoon omdat we beseffen dat we mensen zijn die op deze ene plek moeten samenleven en samenwerken. Omdat we beseffen dat dat beter lukt als iedereen gelijkwaardig beschouwd wordt; ongeacht geslacht, geaardheid, afkomst, ras, kleur, geloof of overtuiging.

Een inclusieve, solidaire samenleving dus. En dat is wat Vlinks van Vlaanderen wil maken. Al wie met ons aan die droom wil bouwen en weren, is meer dan welkom. Ook buiten Kersttijd.

Het Handvest van Vlinks is te lezen via www.vlinks.be