Egbert Lachaert (Open VLD)

‘Zonder het engagement van vele niet-betaalde vrijwilligers kan de democratie niet bestaan’

Egbert Lachaert (Open VLD) Voorzitter van Open VLD

‘De basiswerking die partijen draagt, vermijdt dat in ons land de democratie kapseist’, schrijft Kamerlid Egbert Lachaert. In de huidig debat vraagt hij aandacht voor de duizenden militanten. ‘Er zijn veel oprecht geëngageerde mensen in de politiek en die verdienen daar geen of weinig geld aan.’

De stroom aan negatieve mediaberichten over politici raakt niet alleen poltici, maar ook de vele geëngageerde burgers. Politieke partijen bestaan grotendeels uit vrijwilligers, niet-betaalde bestuursleden, lokale én nationale mandatarissen. Velen offeren werktijd en hun privéleven op om zich in te zetten, en een engagement op te nemen. Vandaag lijkt het erop dat ook zij te kijk gezet door de recenter gebeurtenissen en exessen. Die verdienen dat niet. Zonder deze geëngageerde burgers is er immers geen democratie meer.

‘Zonder het engagement van vele niet-betaalde vrijwilligers kan de democratie niet bestaan’

Ja, het wordt tijd dat iedere politieke partij voor eigen deur veegt en komaf maakt met onzuivere constructies, maar laat ons het debat toch maar wat breder bekijken. Er is immers meer fout in ons politiek bestel dan discussies over al dan niet verantwoorde neveninkomsten. Ons politiek bestel is vooral zeer intransparant en voelt voor veel mensen niet democratisch aan. Daar kunnen tal van oorzaken voor genoemd worden, zoals te veel bestuursniveaus, de lijststem en opvolgerssystemen, de dotaties aan grotere nationale partijen die centraal beheerd worden, het coalitiesysteem, staatshervormingen, etc.

‘We hebben nood aan onafhankelijke en sterkere parlementsleden, die de regering ter verantwoording durven roepen én die zelf initiatief nemen. Slechts een beperkte groep parlementsleden zit in de positie om dit te kunnen waarmaken.’

Het parlement, het enige min of meer democratisch verkozen orgaan dat we hebben op nationaal niveau, gaf bovendien veel te veel macht weg aan de uitvoerende macht. We hebben nood aan onafhankelijke en sterkere parlementsleden, die de regering ter verantwoording durven roepen én die zelf initiatief nemen. Slechts een beperkte groep parlementsleden zit in de positie om dit te kunnen waarmaken.

Op lokaal niveau devalueert de politiek in Vlaanderen, door de overdreven macht die Vlaamse decreten aan de administratie gegeven heeft. In de Vlaamse steden en gemeenten zijn we niet veraf van een technocratie, waar verkozenen minder en minder impact hebben op het beleid. De verdere afbouw van raadsleden en schepenen zal dit proces enkel nog versterken. U gaat binnenkort – in 2018 – stemmen voor een burgemeester en schepenen, die al op voorhand door de Vlaamse Regering geknipt zijn in hun beslissingsmacht.

‘Hoe moet de burger een beleid ernstig nemen dat er vijftien jaar over doet om een vergunning af te leveren voor de bouw van een gevangenis? Of voor een brug of tunnel?’

Naast het voor eigen deur vegen en wantoestanden vermijden, heeft de politiek dus ook veel werk om haar beslissingsmacht te versterken, zodat burgers in het beleid ook effectief terugvinden waar ze voor stemden. Het beslissingsproces in ons land is nu veel te traag, te ondoorzichtig en te complex. Het moet eenvoudiger en er moeten binnen een redelijke termijn beslissingen kunnen genomen worden. Hoe moet de burger een beleid ernstig nemen dat er vijftien jaar over doet om een vergunning af te leveren voor de bouw van een gevangenis? Of voor een brug of tunnel?

Ondanks alles blijf je dan nog witte raven vinden die zich in het hele kluwen willen engageren. Moedige mannen en vrouwen die zich aan de basis van een partij engageren, voor hun stad of gemeente, voor hun deelgemeente of omdat ze geïnteresseerd zijn in bepaalde thema’s. Het is dat engagement dat ertoe leidt dat onze politieke partijen én de democratie overleven. Die basiswerking die partijen draagt, vermijdt dat in ons land de democratie kapseist en dat mensen zich naar antipolitieke stemmen richten die het opzet hebben de democratie opzij te zetten.

De huidige crisis dreigt ertoe te leiden dat dit engagement van burgers in de politiek opdroogt. In de beeldvorming wordt het dan ook zaak de komende tijd eens een ander licht op het proces van het politiek bestel te lichten: ja, er zijn veel oprecht geëngageerde mensen in de politiek en die verdienen daar geen of weinig geld aan. Zeker de duizenden militanten die gratis alle dagen bezig zijn met activiteiten, buurtverenigingen, campagne voeren, mensen overtuigen,… verdienen geen hoon maar tonnen respect.

Zij dragen de democratie in ons land en worden vandaag met zakkenvullerij geassocieerd. Compleet ten onrechte. Bij velen is het maximale dat ze daarvoor terugkrijgen een mandaat of zitpenning die in geen velden of wegen hun reële inzet compenseert. Indien we er als samenleving niet in slagen deze inzet te honoreren en respecteren, is de uitkomst bekend. De oprecht geëngageerden zullen vertrekken, de degoutanten zullen overblijven.

Egbert Lachaert is volksvertegenwoordiger voor Open Vld.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content