Computer says no

Peter Casteels

Algoritmes zullen de literatuur niet redden.

Een mens moet niet goed bij zijn hoofd zijn om nog een roman te willen schrijven. Naar aanleiding van de Nederlandse Boekenweek berekende NRC Handelsblad dat er steeds minder romans van Nederlandstalige auteurs boven aan de verkooplijsten staan. Alleen Herman Koch en Kluun raakten in de top drie. Maar ondanks het feit dat ze haast folklore is geworden, wordt de literatuur nog altijd uiterst serieus genomen. Niet alleen door journalisten, die heel ernstige berichten schrijven wanneer de auteurs van Das Mag geen toegangskaartje krijgen voor het Boekenbal, maar uiteraard ook door de uitgevers. In hun zoektocht naar nieuwe manieren om boeken te verkopen, hebben ze nu ook Big Data en algoritmes ontdekt. Of ze hebben toch iets over die mode horen waaien.

Bij WPG Uitgevers, waar onlangs weer een pak mensen werd ontslagen, zijn ze in alle ernst een ingenieus algoritme aan het schrijven dat verkoopsuccessen moet voorspellen. ‘We bekijken bijvoorbeeld hoeveel geweld erin zit, hoeveel seks, of het een happy ending heeft, waar het verhaal zich afspeelt en hoe divers het woordgebruik is. (…) Je kunt er recensies aan toevoegen, de verkoopaantallen, enzovoorts’, vertelde ceo Patrick Swart in NRC.

Je hebt geen algoritme nodig om de reactie van de gemiddelde schrijver te voorspellen. ‘Blijkbaar heeft WPG zijn Grootste Geesten bij elkaar gezet om een algoritme te bedenken om alles wat literatuur interessant en betekenisvol maakt HELEMAAL DOOD te maken’, schreef auteur-journalist Joost de Vries op Facebook. Waarom beginnen uitgevers er dan aan? De verkoop van boeken gaat misschien achteruit, maar bestsellers doen nog altijd de winkel draaien. Volgens Swart is 90 procent van de uitgebrachte boeken verliesgevend. Dan is zo’n toverformule voor succes natuurlijk een erg aantrekkelijke gedachte.

Alleen: wérkt zo’n algoritme ook echt? Om te achterhalen dat kookboeken het goed doen, hoef je je computer niet eens op te starten. Wat te denken van Congo van David Van Reybrouck, of Dit kan niet waar zijn van Joris Luyendijk – twee verrassende verkoopsuccessen. Zelfs Fifty Shades of Grey van de onbekende en abominabele schrijfster E.L. James zou een algoritme er niet uit halen. Maar in ruil voor de hoop op een bestseller moeten alle schrijvers binnenkort hun werk voorleggen aan zo’n – zeker in hun ogen – monsterlijk programma. Daarna is het bang afwachten wat het verdict over hun zielenroerselen zal zijn. En ze hadden het al zo moeilijk.

Door PETER CASTEELS

Zelfs Fifty Shades of Grey van de onbekende en abominabele schrijfster E.L. James zou een algoritme er niet uit halen.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content