De (s)preekstoel van Knack.be

‘Wie zich een volgeling van Jezus noemt, moet uitblinken in luisteren’

De (s)preekstoel van Knack.be Knack.be maakt ruimte voor religie en levensbeschouwing

‘De wereld is ontluisterend. Misschien wel voor een groot deel doordat er zo weinig geluisterd wordt’, schrijft dominee Petra Schipper (VPKB) in deze bijdrage voor ‘De (s)preekstoel van Knack.be’.

Amnesty International Vlaanderen lanceerde naar aanleiding van Wereldvluchtelingendag een filmpje genaamd “Oog in oog”: 15 asielzoekers of vluchtelingen en 15 Europeanen keken elkaar enkele minuten in de ogen. Meer moet dat kennelijk niet zijn om voorbij oordelen en reserves een mens te zien zitten. Er hoeft zelfs nauwelijks een woord gewisseld te worden om toch opeens veel van elkaar op te vangen. Je moet wel van steen zijn als die blik je niets doet.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Helaas zijn we van steen. Afgestompt door teveel zintuiglijke indrukken, niet in het minst via de zogezegde sociale media. Wat een leugen, die terminologie: sociaal, media. Bemiddelingen tussen mensen, vrij vertaald. Integendeel vluchten we ermee in ons eigen wereldje. Omringen we ons met een galerij van selfies en zelfbevestiging.

‘Wie zich een volgeling van Jezus noemt, moet uitblinken in luisteren’

Maar wat als je nu ’s met lege handen onvoorbereid pal tegenover een medemens komt te zitten en bij wijze van experiment een paar minuten die persoon aankijkt. Wat als die persoon begint te praten en je spreekt met jezelf af om die niet in de rede te vallen. Niet over jezelf te beginnen. Geen commentaar te leveren.

Een beproefde methode in om je relatie een boost te geven. Een oefening in opleidingen voor hulpverleners. Een meermaals ondernomen wetenschappelijk sociologisch experiment. Een spelletje tussen kinderen: wie houdt het het langste vol. Laat ze maar doen, denk je dan. Ik sla mijn blik liever neer. Ik pak mijn smartphone er weer bij. Ik heb geen tijd en geen goesting.

Een ander tot je laten doordringen voelt ambetant. Denk je.

Connectie zonder verweer

Toch laat dat filmpje van Amnesty iets anders zien. Mensen raken ontdooid. Het ijs breekt. Ze vinden warmte in elkaar. Er worden grapjes gemaakt. Omhelzingen gegeven. Tussen wildvreemden. Het doet goed om te ontdekken dat die ander een mens is zoals jij. Die ook op z’n hoede is, weg wil, toch z’n best doet, humor heeft, meevalt.

Dat kan maar als je echt connectie maakt. In de ogen kijkt. Echt luistert. Zonder verweer. Dat loont.

Naïef? Toegegeven, vaak krijg je het deksel op de neus. Dat is de reden dat we het niet meer proberen. Al die deksels op onze neuzen in de loop van jaren. Op school, in de buurt, op het werk, in het verkeer, in relaties, bij maatschappelijke diensten.

Ontluisterend

De wereld is ontluisterend. Misschien wel voor een groot deel doordat er zo weinig geluisterd wordt. Naar de noden van de gewone mensen. Door overheden. Door autoriteiten. Door conflicterende partijen. Door gewone mensen naar elkaar. Er wordt naar wapens gegrepen. Geroepen, gescholden, verworpen. Ook religieuze instituten hebben zich daar schuldig aan gemaakt, terwijl juist zij, in het geval zij zich christelijk noemen, zeggen de man te volgen die luisterde. Die halt hield. Die aankeek. Die vroeg: “wat wil jij?” Die voor vol aanzag, ook hen die in lompen langs de kant van de weg laten te stinken en te schreeuwen.

Ook de categorieën die niet meetelden, zoals vrouwen, kinderen, vreemdelingen, mensen van een verkeerd geloof, mensen met een strafblad. Die man, Jezus van Nazareth, is zelf niet goed beluisterd. Hij werd misverstaan, beschuldigd, beschimpt, veroordeeld. Hij deed er dan maar het zwijgen toe.

Maar zijn aandacht voor mensen bleek sterker dan zijn dood. Mensen hebben na hem geprobeerd die draad op te pikken en met medemensen om te gaan zoals hij dat deed. Helaas zijn we daar niet zo goed in. Maar toch. Juist wie zegt hem te volgen, moet het niet voor minder doen. Mag geacht worden werkelijk te luisteren, al kost het je je meningsvrijheid, je prestige, je ongenaakbaarheid. Wie het lef heeft zich een volgeling van die Jezus te noemen, moet juist niet minder dan de ambitie hebben, uit te blinken in luisteren.

Instituten die de beweging achter hem aan proberen te organiseren, zouden gefundeerd moeten zijn op luisteren. Democratisch gestructureerd zijn van onderaf. Plekken creëren waar luisteren weer geleerd wordt. Vooral naar hen die elders niet meetellen.

Jezus was een jood. Van joden als Emmanuel Levinas en Martin Buber leer ik dat ik God kan vinden door de mens die op mijn pad komt in de ogen te zien. Dat ik daardoor mezelf terugvind. Daar is niets soft aan. Daar moet je lef voor hebben.

Medemenselijkheid

Aankijken, luisteren, connectie maken, is de hoop voor de mensheid en in de eerste plaats voor levensbeschouwelijke bewegingen (ik noem ze liever zo dan religies, want georganiseerde godsdienstigheid mag zich wel ’s dringend en verregaand ontmantelen om aan hun core-business toe te komen: de medemenselijkheid). In de eerste plaats: niet omdat levensbeschouwingen superieur zijn, maar omdat juist zij vanuit hun eigen pretenties of intenties de hand allereerst in eigen boezem dienen te steken om geloofwaardig te blijven. Of weer te worden.

Luisteren dus. Dringend gevraagd. Luisteren behoedt voor fanatisme, voor misbruik van gezag, voor eigendunk, voor exclusivisme, voor schelden en tieren, voor geweld in woord en daad, voor vervreemding, voor oorlog, voor … name it.

Luister en luister zijn twee woorden met verschillende betekenissen. Voor mij vallen ze samen. Van luisteren wordt de wereld luister-rijk.

Ik ga morgen met aandacht het menselijk verkeer in. Werk, boodschappen, verplaatsingen, babbelkes, contactjes. Dan zou ik beter wel een paar minuten marge in mijn planning inbouwen. Meer moet dat kennelijk niet zijn. Maar morgenavond ben ik weer wat indrukken rijker. Garanti.

Petra Schipper is dominee van de Protestantse Kerk Boechout (VPKB) en voordien pastor in diverse ziekenhuizen en woonzorgcentra en tevens psychotherapeut.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content