‘Wat momenteel ontbreekt, is een sterk wervend verhaal als alternatief tegen het leidend rechts discours’

Tom Garcia van Vlinks roept de partijen aan de linkerzijde op om opnieuw progressief te durven zijn. ‘De geesten moeten weer open gegooid worden.’

Mensen als Luckas Vander Taelen en Herman Brusselmans zorgen voor heel wat beroering met hun ongezouten meningen en worden tot hun eigen grote verbazing ‘nieuwe helden van rechts’. Of ze gelijk hebben of niet laten we hier even in het midden, dat maakt iedereen maar voor zichzelf uit. Feit is wel dat er hier en daar wat hapert ter linkerzijde. Bepaalde dogma’s en denkbeelden lijken af te brokkelen. Tegelijk zien we overspannen reacties tégen al wat enigszins rechts klinkt. Links zakt weg in het drijfzand van anti-rechts.

Een anti-houding is eerder re-actief: je bent tégen iets, je reageert dus op iets dat er eerder is. De partijen die traditioneel tot de linkerzijde behoren, SP.a, Groen en PVDA, zijn voornamelijk tégen de regering en pikken in op hun fouten of beleidskeuzes. Als we kunnen afgaan op de peilingen, vertaalt zich dat niet in een groeiende aanhang. Wat ontbreekt, is een sterk, wervend en sociaal verhaal dat een klaar en duidelijk alternatief biedt voor het leidende rechtse discours én tegelijk rekening houdt met de problemen en bekommernissen waar de samenleving vandaag mee kampt. Er is zeker wel draagvlak, getuige daarvan populaire bewegingen als Hart boven Hard of bijvoorbeeld enquêtes waaruit blijkt dat de steun voor de vakbonden nog groot is onder de bevolking.

Een onbeschreven blad

Om tot dat nieuwe verhaal te komen, moet echter van een wit blad vertrokken worden. Er mogen geen taboes zijn en geen heilige huisjes. Als iemand als John Crombez nog maar voorzichtigjes suggereert dat er toch wel wat dingen fout open met onze sociale zekerheid, dan moet dat kunnen leiden tot een open discussie met zicht op het dan beter kan. Nu wordt hij meteen teruggefloten door het mensen uit eigen rangen. Ook religie en de plaats ervan in de samenleving is een heikel onderwerp dat meteen de mond gesnoerd wordt of verzandt in emotionele oneliners. Nochtans zijn er ook op dat vlak voldoende bewegingen en organisaties actief. Het enige wat we moeten doen, is een verbindend verhaal te vinden, waar we ons samen kunnen achter scharen.

Op socio-economisch vlak zijn er alvast veel mogelijkheden om het verschil te maken. De kloof tussen rijk en arm blijft groot, té groot, en de belastingvlucht naar Panama en andere paradijzen maakt duidelijk dat de hebzucht groteske vormen aanneemt. Belastingen zijn geen diefstal, het is de bijdrage die van iedereen gevraagd wordt om de samenleving draaiende te houden. Als het cliché wil dat belastingen ontwijken en/of ontduiken een nationale sport is, dan moet dat dringend ontkracht worden.

Geen excuses meer als ‘zij moeten eerst maar eens hun deel doen’ of ‘de belastingdruk is veel te hoog’. Nee, we moeten allemaal correct ons deel bijdragen en als we dat ook écht allemaal doen, hoeft die druk niet zo hoog te zijn. Tegelijk mag van de regering geëist worden dat ze die inkomsten uit belastingen ‘als goede huisvaders’ beheren en besteden.

Alle actoren van de samenleving moeten op hun verantwoordelijkheden gewezen worden. Ook de vakbonden, zelfs al ligt dat traditioneel gevoelig bij de linkerzijde. De vakbonden liggen zwaar onder vuur de jongste tijd, maar uit onderzoek blijkt ook weer wel dat een meerderheid overtuigd blijft van hun nut en hun meerwaarde. Dat opent perspectieven, want het betekent dat er geen probleem is met de vakbonden op zich, zoals de rechterzijde graag wil doen geloven, maar dat er een hervorming gevraagd wordt, een modernisering waarbij bekeken wordt hoe ze hun werk kunnen doen zonder daarbij telkens diegenen te raken waarvoor ze het eigenlijk allemaal doen.

Seculier betekent in geen geval antireligieus

En dan is er de kwestie rond religie, en meer bepaald, de extreme uitwassen van de islam. In al haar ijver om zich toch maar duidelijk van rechts te onderscheiden, laat links zich al te makkelijk in de rol van ‘verdediger van de islam’ duwen. Dat terwijl de seculiere staat toch altijd een overduidelijk links strijdpunt was. Seculier betekent in geen geval antireligieus.

Iedereen is en blijft vrij te geloven in wat of wie hij of zij wil, maar in een seculiere staat primeren de wetten die door de samenleving gemaakt en aangenomen zijn. Dit hoeft geen negatieve boodschap te zijn. Er zijn immers meer dan genoeg religieuzen die zich daarin kunnen vinden, ook bij de moslims. Tegenover het polariserende verhaal van rechts, kan en moet links een verbindend verhaal plaatsen. Eén die al wie van goede wil is, verzamelt. Maar ook één die daadkrachtig optreedt tegen al wie het slecht voor heeft met de samenleving en deze zelfs actief probeert te ontwrichten.

Dat op dit ogenblik de aandacht toegespitst wordt op de islam, heeft niets te maken met het ondermijnen van de godsdienstvrijheid of met racisme. Want inderdaad, dit heeft niets met de islam op zich te maken, het zijn de ideologische uitwassen van die religie die onze samenleving bedreigen, niet alleen wat de zogenaamde normen en waarden betreft, maar heel tastbaar en fysiek. Als mensen van hun leven beroofd worden, is het zelfs pervers om te schermen met vrijheden waarvoor diezelfde samenleving die nu aangevallen wordt zo hard gevochten heeft. Alleen door daarin duidelijk, standvastig en doortastend stelling te nemen, kunnen simplistische veralgemeningen de wind uit de zeilen genomen worden.

Tot slot, moet links ook opnieuw progressief zijn. Uiteraard moet waarvoor in het verleden zo hard gestreden is, gevrijwaard en beschermd worden. Maar het moet verder gaan dat. De geest moet weer open gegooid worden, ook hier zonder taboes of vooringenomenheden. Er circuleren tal van ideeën die de moeite waard zijn om gehoord en uitgewerkt te worden. Denk aan het universele basisinkomen of digitale burgerparticipatie. Denk ook aan het aansluiten bij linkse, regionalistische bewegingen die in het buitenland wél in staat blijken om mensen achter een nieuw, sociaal verhaal te scharen.

Wij van Vlinks staan in ieder geval open voor al wie zich wil inzetten om onze samenleving sterker en hechter te maken. Voor ons maakt het niet uit waar je in gelooft of waar je vandaan komt, zolang je maar begrijpt en aanvaardt dat samenleven alleen maar mogelijk is als je rekening houdt met elkaar en respect hebt voor het algemeen belang. Als je inziet dat jouw mening of overtuiging niet minder maar ook niet meer waard is dan die van een ander. Als je aanvaardt dat we niet allemaal gelijk, maar wel allemaal gelijkwaardig zijn. Als je beseft dat armoede een rem zet op de hele samenleving, maar evenzeer dat rijkdom geen schande is. Kortom, als je weet dat ‘sociaal zijn’ betekent dat je niet alleen aan je eigen welzijn denkt, maar ook aan dat van de hele samenleving.

En ja, wij bekijken dat vanuit regionalistisch standpunt, omdat we geloven dat op die manier een beleid gevoerd kan worden dat dichter bij de mensen ligt, dat nauwer aansluit bij de specifieke eigenheden van de regio’s en dat die regio’s sterker en socialer kan maken om zich beter te weren tegen een geglobaliseerde wereld die beheerst wordt door onpersoonlijke en schimmige economische structuren die winstbejag verwarren met vooruitgang.

Er broeit dus duidelijk wat ter linkerzijde. En niet alleen bij de zogenaamde, al dan niet culturele, elite of een groep onbekende regionalisten die al eens een column schrijven. Op sociale media en via allerlei nieuwe bewegingen zoeken gelijkgezinden elkaar op. Mensen die zich politiek nergens meer thuis voelen. Mensen met het hart op de juiste plaats, die echter niet meer aanvaarden dat hun openheid en tolerantie misbruikt worden door de enen, en hun angst en onzekerheid door de anderen. Mensen die in rust en vrede willen leven en werken in een samenleving die hen en iedereen alle kansen geeft op welvaart en geluk. Mensen die niet altijd de confrontatie, maar vaker de samenwerking willen aangaan. Dus als links zich kan loswerken uit het drijfzand van anti-rechts, ligt er vruchtbare grond te wachten.