‘Was het op mijn zestiende verboden om sigaretten te kopen, dan was ik er wellicht nooit aan begonnen’

N-VA en CD&V willen de minimumleeftijd om sigaretten te kopen optrekken tot achttien jaar. ‘Een goed idee’, schrijft Knack-redactrice en voormalige nicotineverslaafde Ann Peuteman. ‘Zo kunnen we overmoedige pubers een levenslange verslaving besparen.’

Ik moet zestien of zeventien geweest zijn toen ik voor het eerst een trekje nam. Ik zat in het laatste jaar van de middelbare school en mocht proeven van de sigaret van een schoolvriendin. Ik weet niet meer hoe ze heette, maar ik weet wel nog dat ze een jaar ouder was en dat ik haar ontzettend stoer vond. Niet veel later kocht ik van mijn zakgeld zelf een pakje in een krantenwinkel niet ver van school. Ik was toen al dol op tijdschriften en dus zou niemand het gek vinden als ze me daar zagen binnengaan. Ook mijn moeder niet. Zo begon ik te roken. Stiekem. Ik weet nog heel goed hoe spannend ik dat vond. Nu ik erover nadenk: roken was eigenlijk het eerste verbodene dat ik in mijn leven deed. Bevrijdend voelde het, rebels ook. Ondanks het donkerblauwe schooluniform en het brave kapsel was ik plots een ontzettend coole chick. Vond ik zelf.

Toen ik een half jaar later aan de universiteit begon te studeren en op kot ging, stond er geen rem meer op: ik kon zoveel roken als ik wilde. Natuurlijk was ik binnen de kortste keren verslaafd. Jarenlang zou ik roken, veel roken, zonder me daar al te veel vragen bij te stellen. Destijds mochten we nog gewoon binnen een sigaret opsteken, zelfs op de redactie. Ik stopte pas een eerste keer in de periode dat veel van mijn vrienden dat ook deden. Omdat we aan gezinsuitbreiding dachten vooral. Het afkicken ging verbazend makkelijk en ik dacht dat ik voor altijd van de sigaret af was. Pas vele jaren later heb ik begrepen dat een roker diep van binnen altijd een roker blijft: in mijn zwartste momenten kan het verlangen naar een Marlboro Light nog altijd de kop opsteken. Zeker als ik dan in de buurt kom van een vrijgevige roker. Twee keer ben ik zo al hervallen. En ik ben lang niet de enige.

Had het enig verschil gemaakt als ik als tiener geen sigaretten had kunnen kopen? Dat denk ik wel. Was het illegaal geweest, dan had ik nooit een krantenwinkel binnen durven te stappen om een pakje te vragen. Zo stoer was ik nu ook weer niet. En tegen de tijd dat ik achttien werd, was mijn puberteit grotendeels voorbij en daarmee ook mijn drang om me volwassener voor te doen dan ik was. Het is dus niet zo gek om de minimumleeftijd voor het kopen van sigaretten van 16 naar 18 jaar op te trekken, zoals parlementsleden van CD&V en N-VA nu voorstellen. Al is het maar om een handvol overmoedige pubers tegen zichzelf te beschermen. Natuurlijk zullen er dan nog altijd jongeren zijn die een manier vinden om aan een pakje te geraken (zoals ze nu achterpoortjes vinden om sterke drank te kopen), of die gewoon na hun achttiende beginnen te roken. Maar anderen zullen niet meer zo geneigd zijn om het te proberen en zullen minder verslavende manieren zoeken om te bewijzen hoeveel ze durven. En, beste minister De Block, het is echt niet omdat jongeren op hun zestiende al seks mogen hebben dat ze dan ook maar moeten mogen roken. Als een meisje van zestien met haar lief vrijt, is de kans klein dat ze daardoor voor de rest van haar leven met een seksverslaving zal worstelen.

Ik wou dat ik kon zeggen dat ik voorgoed van de sigaret af ben. Zo voelt het op dit moment wel. Maar de waarheid is dat ik dat niet helemaal zeker weet. De kans blijft bestaan dat ik op een dag herbegin. Hoe erg ik dat ook vind. Eén moment van je-m’en-foutisme volstaat. Dat hebben ze me er niet bij verteld toen ik een paar decennia geleden die allereerste trek nam.