Vlinks

‘Wanneer komt vanuit Vlaamse en Belgische politiek officieel standpunt over Catalaanse kwestie?’

Vlinks Vlinks streeft naar een sociaal, rechtvaardig en inclusief Vlaanderen met maximale autonomie.

Kevin De Laet van Vlinks roept de regeringspartijen op om klare wijn te schenken over de ontwikkelingen in Catalonië.

Gaan stemmen is ondemocratisch. Dat is de boodschap die de Spaanse regering in Madrid blijkbaar wil meegeven aan Europa en de wereld met een politiek proces dat nu loopt tegen Catalaanse politici. Het merkwaardige is dat Europa, op een kleine minderheid aan uitzonderingen na, de regering van premier Mariano Rajoy daarin gelijk lijkt te geven.

Wanneer komt vanuit Vlaamse en Belgische politiek officieel standpunt over Catalaanse kwestie?

Dat is merkwaardig, aangezien Europa zich graag overal in de wereld gaat moeien om er de Vrijheid en de Democratie te exporteren. De kwestie is nochtans een boemerang die zal terug komen aanvliegen en de Europese Unie in een ernstige politieke crisis kan brengen. We wachten ook op een officieel standpunt vanwege de Vlaamse en Belgische politiek, want de kwestie belangt ons ook aan. Het gaat immers om de toekomst van de Europese Unie.

Wat is er precies gaande? Momenteel worden enkele vooraanstaande Catalaanse politici vervolgd, met name de voormalige president Artur Mas, ex-vicepresidente Joana Ortega en Irene Rigau, voormalig minister van onderwijs. De Spaanse regering eist onder andere tien jaar verbod op politieke activiteiten voor Artur Mas. De misdaad die dit trio begaan heeft: het mogelijk maken van een referendum over onafhankelijkheid in 2014, enkele maanden na dat in Schotland. Dat referendum werd, na vele Catalaanse pogingen om erover te onderhandelen, verboden door de Spaanse autoriteiten, met name dan op bevel van machtspartij PP, die een enorme controle heeft op het justitieapparaat en het Grondwettelijk Hof.

Deze drie voormalige leden van de Catalaanse “Generalitat” wordt verweten dat ze op onwettelijke wijze vanuit de overheid het referendum hebben georganiseerd, onder meer door middel van het ter beschikking stellen van lokalen voor de stemming, voornamelijk schoolgebouwen. Dat is de technische, juridische uitleg die aan de vervolging wordt gegeven, de realiteit is natuurlijk dat dit een politieke vervolging is, want niet zozeer het “onwettige gebruik” van overheidsgebouwen is het probleem, dan wel dat Madrid doodsbang is voor het mogelijk resultaat van zo’n referendum en van geen debat daarover wil weten.

‘Beeld je in dat Charles Michel de vervolging zou vragen van Jan Peumans of André Antoine omdat zij als parlementsvoorzitters een plenair debat toelaten over een nieuwe grondwet.’

Het is dan ook nogal opmerkelijk dat Spaans-nationalistische kringen schermen met termen als “respecteren van de democratie” en “respecteren van de rechten van de burgers” om deze vervolging en een verbod op zo’n referendum te legitimeren. Want de mening van de burgers vragen en naar het stemhok gaan om je uit te spreken over een fundamentele kwestie, dat is blijkbaar ondemocratisch en een schending van de burgerrechten.

Het politieke proces tegen de drie is niet het enige. Er loopt ook nog een proces tegen de voorzitster van het Catalaans parlement, Carme Forcadell. Zij riskeert door het centrale gezag uit haar ambt gezet te worden. Haar misdaad: ze liet een plenair debat toe over een voorstel voor een Catalaanse grondwet. Beeld je eens in dat Belgisch premier Charles Michel de vervolging zou vragen van Jan Peumans of André Antoine (CDH) omdat zij als parlementsvoorzitters (van respectievelijk Vlaanderen en Wallonië) een plenair debat toelaten over een nieuwe grondwet.

Het gaat nog verder dan de vervolging van specifieke Catalaanse politici. Spaanse unitaristische kranten roepen openlijk op om de autonomie van de Catalaanse regio op te heffen, en in radicalere Spaans-nationalistische politieke kringen durft men al eens openlijk een militaire interventie bepleiten – de geest van Franco is lang nog niet verdwenen. De gevestigde politieke machten in Madrid weigeren elke dialoog over zelfs maar meer autonomie (als het van de Partido Popular afhangt zou die autonomie net verder teruggeschroefd worden, zoals al is gebleken uit plannen om het autonome Catalaanse onderwijs aan te pakken).

Autonomie opheffen

Voor meer autonomie is er in Catalonië alvast een heel ruime meerderheid voor, niet enkel bij de formeel “onafhankelijkheidsgezinde” organisaties maar ook bijvoorbeeld de Spaanse linkse partij Podemos is daar voorstander van. Maar deze meerderheid wordt dus genegeerd. En over een referendum wordt simpelweg niet gesproken. Ironisch genoeg werd die houding de voorbije jaren in Spaanse politieke kringen “Operatie Dialoog” genoemd. De media rapporteerden onlangs dat de Spaanse regering die “Operatie Dialoog” nu stopzet, en volop zal gaan voor de repressieve aanpak van het Catalaanse autonomiestreven. De toepassing van “artikel 155 van de grondwet” komt steeds meer ter sprake, dat is de al vernoemde mogelijkheid om de Catalaanse autonomie simpelweg op te heffen.

Premier Rajoy hoopt misschien op die manier de Catalaanse kwestie voor eens en altijd “op te lossen”, maar hij vergeet dat hij het te maken heeft met een beweging die al enkele jaren op rij een miljoen mensen weet te mobiliseren. Een beweging met veel en sterke structuren. En een regionale overheid die nu reeds volop de instellingen aan het uitbouwen is om snel een volledig onafhankelijke staat in het leven te roepen.

‘Als Catalonië doorzet, dan ontstaat er een complex machtsprobleem: wiens wetten zijn geldig? Gelden internationale verdragen dan nog?’

Maar Rajoy riskeert ook elders in de Spaanse staat alle steun te verliezen, want ook in Baskenland zijn er aanzienlijk wat autonomisten, en de Spaanse oppositiepartijen – vooral Podemos en misschien ook PSOE, de sociaaldemocraten – zullen hem frontaal aanvallen wanneer de kwestie uit de hand dreigt te lopen. Premier Rajoy moet voor het voortbestaan van zijn regering immers rekenen op de steun van die PSOE, die wellicht liever niet medeverantwoordelijk wil zijn in de Europese politieke crisis die zou volgen. Want dat het dan tot een Europese crisis komt staat wel vast. Als Catalonië doorzet ontstaat er een complex machtsprobleem: wiens wetten zijn geldig? Gelden internationale verdragen dan nog? Hoe zit het met Catalaanse europarlementariërs en vertegenwoordigers? Wie wordt de officiële gesprekspartner voor Vlaamse ondernemingen die in Catalonië actief zijn? Een snelle erkenning zou de overgang relatief gemakkelijk kunnen maken, maar hoe langer Europa daar mee wacht, hoe meer onstabiliteit het zal veroorzaken.

‘Via de Europese Unie zijn zo goed als alle Spaanse én Catalaanse politieke partijen immers ook verbonden aan partijen in de andere EU-lidstaten, die gedwongen zullen worden te interveniëren. Ook de Belgische.’

Het Catalaanse onafhankelijkheidsstreven is tot nog toe altijd pacifistisch geweest. In de EU zijn er momenteel lidstaten die door oorlogen en geweld tot stand gekomen zijn (ook de Belgische staat trouwens). Het zou wel heel hypocriet zijn om de Catalanen te miskennen wat we Slovenië en Kroatië wel toekennen (trouwens zo ongeveer alle Europese landen zijn doorheen eeuwen door oorlogen en geweld tot stand gekomen). Wanneer de Spaanse staat de Catalaanse regering met harde repressie opzij zet en de autonomie opdoekt kunnen de zaken echter wel snel escaleren, en dan is die Catalaanse kwestie niet langer een “interne Spaanse kwestie”. Via de Europese Unie zijn zo goed als alle Spaanse én Catalaanse politieke partijen immers ook verbonden aan partijen in de andere EU-lidstaten, die gedwongen zullen worden te interveniëren. Ook de Belgische.

Kunnen Vlaamse partijen kwestie nog lang negeren?

We weten allemaal dat de N-VA het onafhankelijkheidsstreven van de Catalanen steunt – Europees parlementslid Mark Demesmaeker doet wat dat betreft trouwens behoorlijk werk. Van die partij verwachten we dat die alvast in beginsel een referendum en mogelijke onafhankelijkheid van Catalonië zal steunen. Maar met name CD&V zit, als Europese partner van de Partido Popular, dan met een serieus probleem. De kwestie van een (al dan niet “legaal” en “onderhandeld”) referendum kan nog onder de mat geschoven worden en als een interne Spaanse kwestie gezien worden maar een directe interventie van Madrid in de Catalaanse autonomie is iets dat de Vlaamse partijen niet meer zullen kunnen negeren. En dan hebben we het nog niet over de kwestie van een erkenning van een nieuwe Catalaanse staat moest die zich onafhankelijk verklaren later dit jaar, zoals voorzien in het Catalaans regeerakkoord.

Vandaar onze oproep aan de Vlaamse en Belgische politiek: wanneer mogen we een officieel regeringsstandpunt verwachten?

Lees ook:

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content