Wachten op gelijke kansen

Voor de naleving van het VN-verdrag over de rechten van personen met een Handicap moet ons land volgens de gelijkerechtenbeweging GRIP dringend een tandje bijsteken.

Eind 2011 werd het vijfjarige bestaan gevierd van dat verdrag. België engageerde zich er in 2009 toe om dat met concrete beleidsdaden – en tweejaarlijkse evaluaties – na te leven. Maar uit een ‘schaduwrapport’ van GRIP (Gelijke Rechten voor Iedere Persoon met een handicap) blijkt dat er nog veel werk aan de winkel is. Die organisatie bekeek in vijf domeinen of mensen met een handicap echt gelijke kansen krijgen.

Het recht op onderwijs waarvan het bewuste VN-verdrag gewaagt, betekent voor GRIP een inclusieve aanpak, dus binnen het algemene onderwijs, met de nodige ondersteuning en voorzieningen voor leerlingen en studenten op alle onderwijsniveaus. In Vlaanderen waarborgt het inschrijvingsrecht dat inclusieve onderwijs, maar in de praktijk worden veel leerlingen met een beperking toch naar een buitengewone school gestuurd en hebben gewone scholen te weinig mensen en middelen om die leerlingen te begeleiden. Een beleid van leerzorg zou daaraan een mouw moeten passen, maar raakt niet van de grond.

Inzake werkgelegenheid komen mensen met een (arbeids)handicap ook veel te weinig aan de bak. Hun werkzaamheidsgraad is in de periode 2007-2010 gedaald (van 37,5 tot 35,5 procent) en bij de overheden is de tewerkstelling ondermaats (1,2 procent in Vlaanderen en 1,3 procent op federaal niveau). Volgens GRIP gaan er in verhouding ook te veel middelen naar beschuttende tewerkstelling. GRIP wil dat de overheden hun eigen streefcijfers respecteren en dat werkgevers en vakbonden meer inspanningen leveren om mensen met een handicap aan het werk te krijgen.

Met Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) debatteert GRIP al langer over het recht op ondersteuning via persoonlijke assistentie voor mensen met een handicap. GRIP kijkt daarbij verder dan de wachtlijsten, die elk jaar langer worden. Op dit ogenblik hebben 27.000 mensen een onbeantwoorde zorgvraag. Van hen hopen er 5400 op een persoonlijke-assistentiebudget. GRIP blijft aandringen op de uitvoering van het intussen al tien jaar oude decreet over een persoonsgebonden budget voor mensen met een handicap.

Met de beeldvorming kan het ook veel beter, aldus GRIP. ‘Ze komen nu alleen in beeld met hun zorgnoden en niet als normale burgers die volwaardig deelnemen aan het maatschappelijke leven’, luidt het. GRIP ziet op dat vlak een voortrekkersrol weggelegd voor de VRT.

Ten slotte vestigt de organisatie de aandacht op het probleem van internering. In België verblijven meer dan 1100 mensen met een verstandelijke handicap of een psychisch probleem in een gevangenis. Hun toestand is vaak schrijnend en er is een tekort aan deskundig personeel. De geplande bouw van twee gespecialiseerde centra, in Antwerpen en Gent (voor in totaal 500 geïnterneerden), is een positieve zaak, maar de rechtenbeweging dringt voor geïnterneerden ook aan op een langetermijnvisie over een aangepast zorgcircuit buiten de gevangenissen. (PM)