De lange Vlaamse formatie heeft voor de toekomstige coalitiepartners een interessant neveneffect, schrijft VTM-journalist Jan de Meulemeester. ‘CD&V-ministers kunnen bewijzen dat ze streden tegen sociale afbraak, de N-VA’ers dat ze het onderste uit de kan haalden. En het slechte nieuws dat met Bourgeois I een einde komt aan de gouden Vlaamse jaren, zal geen nieuws meer zijn.’
De lange Vlaamse formatie heeft voor de toekomstige coalitiepartners een interessant neveneffect, schrijft Jan de Meulemeester, politiek journalist bij VTM. ‘N-VA en CD&V kunnen al zeven weken herhalen ‘dat het budgettair zeer moeilijk is’. Het slechte nieuws in het regeerakkoord zal geen nieuws meer zijn, want dat Bourgeois I zal besparen, weet tegen dan iedereen.’
Masseren
Eigenlijk is de lange formatie een aanhoudende antireclame voor wat gaat komen. De verwachtingen ten aanzien van die nieuwe regering liggen daardoor ondertussen zo overdreven laag, dat het de komende jaren met de perceptie van het Vlaamse beleid enkel nog beter kan gaan. Of het moet zijn dat het Martelaarsplein helemaal wegzinkt in een geldput die we nu nog niet zien liggen.
Zo vertoeven we in een politieke incubatieperiode: er verstreken al anderhalve maand tussen de diagnose van de aandoening (het overheidsgeld is op) en het uiteindelijke symptoom (die overheid doet minder voor ons). Het medicament, een sobere begroting met herziene prioriteiten, werd er de voorbije weken quote na quote, dosis na dosis, mentaal al ingemasseerd, recht uit de baxter van de centrumrechtse programma’s.
Tweede effect: als na de zomer middenvelders steigeren tegen aangekondigde besparingen allerhande, dan kan de nieuwe regering opwerpen dat zij in juni en juli tot het absolute uiterste is gegaan om de lasten billijk te verdelen. Quod erat demonstrandum: ‘de langste en moeilijkste formatie ooit’ zal dan als bewijs dienen van die ijver. Men zal de nieuwe ploeg veel proberen te verwijten, maar alvast niet dat ze over één nacht ijs is gegaan: dat argument is vervallen sinds de gemiste deadline van 11 juli.
De waakhond
Vooral voor de CD&V-ministers zal de prehistorie van deze regering belangrijk blijken, want zij heeft kiezers geworven met de belofte van economische groei zonder sociale afbraak. Over de besparingen die desondanks wel iets zullen afbreken, moet de partij op alle fronten kunnen beweren dat het zónder hen nog veel erger zou geweest zijn. En dat zij het waren die de formatie daarom zo lang hebben laten duren.
De CD&V’ers zijn als dusdanig gediend met een Geert Bourgeois die vorige week boos naar hen uithaalde. Het bewijst dat Hilde Crevits en Jo Vandeurzen zijn wie zij volgens hun kiezers verondersteld zijn te zijn, namelijk CD&V’ers, en geen N-VA’ers. En dan wel van het soort CD&V’ers dat sociaal van inborst is.
Een geïrriteerde N-VA voedt de perceptie dat coalitiepartner CD&V stout genoeg is geweest om bijna uit de centrumrechtse consensus te stappen. Ze negeerde zelfs even haar staatsdragende aard, door enkele dagen politieke wanorde te scheppen – maar dan wel ten bate van de sociaal kwetsbaren. Zo lijkt het toch. De even oprechte als argwanende blik van Vandeurzen in deze centrumrechtse coalitie doet denken aan de verkiezingsaffiche van vader Tobback medio jaren negentig: ‘Uw Sociale Zekerheid.’ De waakhond.
‘Nu begint de dikke shit…’
Maar evenzeer komen diezelfde turbulenties in de formatie ook de N-VA van pas. Het aanhoudende beeld van een balorige, zelfs bazige CD&V doet de N-VA-kiezer nu al met beide voeten op de grond staan, nog voor het regeerakkoord hem daar heeft gezet: dat zijn partij vooralsnog niet de absolute meerderheid heeft, en dat de CD&V vooralsnog niet de N-VA is, en dat de tekst van het regeerakkoord heel wat minder enthousiasmerend zal klinken dan de woordencombinatie Verandering voor Vooruitgang.
‘En nu begint de dikke shit’ zei een N-VA-onderhandelaar daags na de verkiezingen. N-VA-toppers hebben altijd al geweten dat hun programma uiteindelijk door de blender moet met dat van de CD&V – aangelengd met de realiteit dat Vlaanderen nog steeds vrij weinig zélf beslist. Hun kiezers zullen het nu ook geweten hebben. Een lange, sputterende formatie helpt dan, ook hier, om nadien te bewijzen dat de N-VA het onderste uit de kan heeft gehaald. CD&V en N-VA zijn objectieve bondgenoten – maar daarom zeker nog geen vrienden – in het verhaal van ‘de moeilijkste formatie ooit.’
Minder, minder, minder
De essentie is dat deze overheid minder voor ons zal kunnen doen dan we als collectief schijnen te verwachten. Er klinkt een Vlaamse canon: besparen op onderwijs? Neen, dat hypothekeert de toekomst. Minder geld voor Welzijn? Neen, schande, luidt het dan. De woonbonus afschaffen? Neen, dat raakt de jonge middenklasse. Overheid afslanken? Neen, Vlaanderen doet het al met minder. Minder geld voor wegenbouw? Neen, net méér geld. Enzovoort. Velen prefereren een strak begrotingsregime, maar weinigen willen inleveren. En wel integendeel, de Vlaamse regering wordt subjectief nog ervaren als een ‘gever’. Een regelgever, maar vooral ook een gever van middelen. Van baar geld, wegen, hulp, huizen, jobs en subsidies. Het is het hardnekkige beeld van de subsidieregering van weleer.
Als we dan moeten wennen aan de inconvenient truth dat die gouden Vlaamse jaren lang voorbij zijn, dan kan een lange formatieperiode ons daartoe de tijd gegeven hebben. Het is volstrekt normaal en zelfs een goede zaak dat dit de moeilijkste Vlaamse regeringsvorming ooit is. Er zijn meer bevoegdheden, er is te weinig geld en het politiek Vlaams-nationalisme zit sinds anderhalve eeuw minstens voor één keer als grootste in de cockpit van de macht. Dat alles is nieuw en vergt terecht meer dagen en weken dan we gewend zijn – enkel het tegendeel zou eigenlijk mogen verbazen.
Maar ook de perceptie is gediend met een lange dracht: de toekomstige Vlaamse regering heeft deze ongewone voorgeschiedenis ook absoluut nodig, om het democratisch draagvlak te vergroten voor haar vele moeilijke besparingen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier