Wouter Hillaert

‘Waarom bekijken we de begroting niet als een berg, in plaats van als een gat?’

Wouter Hillaert Cultuurjournalist en woordvoerder Hart boven Hard

Wouter Hillaert van Hart boven Hard heeft een alternatief voor de begrotingsonderhandelaars: ‘Laten we de begroting eens niet bekijken als een gat, maar als een berg: als de verzamelde middelen van een gemeenschap, te herverdelen voor de best denkbare samenleving.’

We zitten met een gat. Een gat in de begroting. Het blijkt groter dan verwacht. Zelfs groter dan de laatste keer dat het echt groot was, toen die vermaledijde PS nog de Wetstraat 16 bezette. Daar zitten we dan met ons gat. Hoe doe je het minder gapen? De antwoorden vanuit regeringskringen lieten zich afgelopen week raden, bijvoorbeeld over de sociale zekerheid of het ‘overheidsbeslag’: verder afschrapen, nog meer ontvetten en kortwieken, dieper snijden – of toch voor de meesten onder ons. Politiek is minnetjes-beleid geworden, schaarste het enige denkpatroon. En zo dreigt de remedie alweer de kwaal zelf te worden: het absurde idee dat je, als de motor sputtert, verder moet besparen op de brandstof.

‘Waarom bekijken we de begroting niet als een berg, in plaats van als een gat?’

Beste begrotingsonderhandelaars, er is wel degelijk een alternatief. Niet alleen een echte tax shift, maar vooral een mind shift. Laten we de begroting eens niet bekijken als een gat, maar als een berg: als de verzamelde middelen van een gemeenschap, te herverdelen voor de best denkbare samenleving. Jullie vergissen zich als je die samenleving ziet als een vervelende uitgavenpost. Ze is een bron van inkomsten: van ideeën en onderzoek, van sociale gemeenschap, van menselijk vermogen dat zich wél betrokken weet. Zo is ook de begroting een berg van kansen, in plaats van gatenkaas. De vraag is dus niet hoe we het gat moeten verkleinen, maar hoe we de berg kunnen vergroten, zodat iedereen ervan kan meegenieten.

Dat begint bij eerlijke fiscaliteit. Drie kwart van de bevolking blijkt te vinden voor een vermogensbelasting. Maar de regering die er altijd prat op gaat democratisch verkozen te zijn, wil er niet van weten. Waarom niet, als die paar Kaaiman-opbrengsten te schamel blijken om de berg voldoende te spekken? Onlangs deed de Europese Commissie nog een aardig voorstel aan minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA). We kunnen aanspraak maken op 700 miljoen euro aan niet-geïnde belastingen door het fiscale gunstregime voor multinationals. Alleen verzamelt Van Overtveldt liever een legertje dure advocaten om de strijd aan te gaan met Europa, dan dat geld terug te eisen. Hij gaat met gespreide armen voor zijn berg staan en roept: ‘Nee, nee, het moet een gat blijven!’

Het hoeft niet te verbazen dat onze regering momenteel wat bedremmeld in haar grijnzende put staat te staren. Naast Griekenland is België het enige Europese land waar de lonen in 2016 dalen in plaats van stijgen. Daarbovenop komen de veel hogere kosten voor elektriciteit en een resem indirecte belastingen. Gepensioneerden, zieken, invaliden en werklozen leveren per jaar 2,3 miljard in door de indexsprong. In totaal is binnen de sociale zekerheid al 3,5 miljard bespaard. Benieuwd hoe deze regering haar doel zal bereiken om alle uitkeringen boven de armoedegrens te trekken. En die beloofde ‘jobs jobs jobs’?

‘Spaarzame huishoudkunde is kopen op de groei, niet op de beknelling’

Als burger krijgen ze me het nog moeilijk uitgelegd. Het moet op alle vlak met minder, maar wel om meer te bereiken. We moeten groeien, maar tegelijk wordt alles ingekrompen. Als deze samenleving een klasfoto zou zijn, stonden we daar allen op met ingesnoerde broeken en al te nauwe shirtjes die ons de adem afsnijden, terwijl de meester ons bezwoer dat we nu toch eindelijk eens groot moesten worden.

Er is wel degelijk een alternatief. Het is de wijsheid van elke ouder met opgroeiende kinderen: spaarzame huishoudkunde is kopen op de groei, niet op de beknelling. Zet die miljardenberg voor gevechtsvliegtuigen en bedrijfswagens liever in voor scholenbouw, voor meer sociale woningen, voor laagdrempelige gezondheidszorg. Ondersteun alle bottom up-initiatief rond deel- en groene economie. Volgens de Klimaatcoalitie kunnen we in België zo’n 60.000 jobs creëren via duurzame investeringen in hernieuwbare energie, woningrenovatie, openbaar vervoer. Zelfs de OESO verklaarde op 18 februari in haar ‘Economic Outlook’-rapport dat meer gerichte publieke investering in kwaliteitsvolle projecten broodnodig zijn. In De Standaard pleitten ook KBC-economen Dieter Guffen en Koen De Leus voor zulke overheidsuitgaven.

Beste regering, kruip uit je gat en bestijg de berg, voor een beter uitzicht op de toekomst van dit land met steeds meer ongelijkheid. Loop als overheid niet amechtig achter de capriolen van de economie, zoals een hond achter zijn staart. Een duurzame economie creëer je zelf. Niet vanuit een visie die stopt bij een begroting in evenwicht, maar vanuit een overtuigend ideaalbeeld voor een samenleving. Wie daarvoor nog inspiratie zoekt, is komende zondag trouwens hartelijk welkom op de Grote Parade van Hart boven Hard: een stroom van alternatieven voor een samenleving met een plus, in plaats van een beleid in de min.

Wij zijn maar simpele burgers, maar niet blind. Als begroten blijft variëren op het recht van de sterkste en de dwang van het gat, zal eens te meer bewezen worden dat zo’n politiek niet alleen de zwaksten verzwakt, maar ook de gemeenschap als geheel, en de economie op kop.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content