Waarom Bart De Wever (nog) geen premier wordt

Bart De Wever lijkt op zijn favoriete figuur uit de Klassieke Oudheid: Lucius Cincinnatus, veldheer die Rome redde en koning mocht worden, maar terugkeerde naar zijn boerderij. De Wever won de verkiezingen, haalde de meeste voorkeurstemmen, richtte een Vlaamse regering op en lanceerde een federale, om dan terug te keren naar Antwerpen. En het is Kris Peeters die dat laatste mogelijk maakt.

N-VA-voorzitter Bart De Wever lijkt een beetje op Lucius Cincinnatus, de Romeinse veldheer die Rome redde van een militaire ondergang en koning mocht worden, maar liever terugkeerde naar zijn bescheiden boerderij, ver weg van de hoofdstad. De Wever won met zijn N-VA de verkiezingen, haalde de meeste voorkeurstemmen van het land, richtte een Vlaamse regering op en lanceerde een federale coalitie, om nu terug te keren naar zijn vertrouwde Schoon Verdiep in Antwerpen, om er gewoon burgemeester te zijn. ‘Het is de rol van Cincinnatus die ik heb opgenomen’ zegt De Wever over zijn politiek handelen. En het is Kris Peeters (CD&V) die dat mogelijk maakt.

In de Oudheid was Lucius Quinctius Cincinnatus een van de mythische helden in de Romeinse overlevering. De adel gebruikte hem als ideaalbeeld die de deugden van het oude Rome belichaamde, in contrast met de decadente latere republiek. Cincinnatus, een verarmde patriciër die nog slechts een uiterst bescheiden lapje landbouwgrond bezat, werd in 485 voor Christus van zijn ploeg op het erf weggeroepen om in een militaire noodsituatie – als dictator – de vijand te verslaan en de republiek te redden. Volgens de mythe keerde Cicinnatus na twee weken zegevierend terug uit de oorlog, om meteen weer zijn veld verder te ploegen.

Voorheen bedankte hij al voor een ambtstermijn als consul. En toen hij na de redding van Rome opnieuw ging boeren, weigerde hij trouwens ook de gebruikelijke oorlogsschatten. Hij werd weer de sobere, anonieme handwerksman, levend in armoede, een eindje buiten de stad.

Kingmaker en boer

Cincinnatus is een van De Wever’s favoriete historische personages, vertelt hij me: ‘Ik ben een grote fan van de klassieke Oudheid. Aan mensen die dat ook zijn, vraag ik altijd wie hun lievelingsfiguur uit de Oudheid is. Daaruit leer je heel veel over die mens. Eén van mijn favoriete figuren is inderdaad Cincinnatus: het is een beetje voor zijn rol dat ik heb gekozen.’

De Wever bedoelt dat hij het ministerpresidentschap overlaat aan de stichter van de N-VA, Geert Bourgeois, en dat het Kris Peeters is die – ondanks minder electorale bagage – het premierschap mag ambiëren. De Wever is hun beider kingmaker, die zichzelf echter beperkt tot een lokaal mandaat.

Vindt de N-VA-voorzitter dat hij als dusdanig wat op Cincinnatus lijkt? ‘Ja, Cincinnatus keerde terugging om verder te werken op zijn veld. Ik heb ook nog een veld dat moet beploegd worden, Antwerpen, en ik zal daar met enthousiasme verder aan werken.’

Quintius Cincinatus wordt tot dictator aangeduid.
Quintius Cincinatus wordt tot dictator aangeduid.© .

Dat leert iets over hoe De Wever naar zichzelf kijkt, en hoe hij een oud, mythisch verhaal een stukje op zichzelf projecteert. Zijn ideaalbeeld van de even machtige als onthechte winnaar illustreert waarom de N-VA-voorzitter geen minister-president of premier hoeft te worden.

‘Mensen begaan steeds weer dezelfde stommiteiten in hun streven naar macht. Het relaas van de Romeinse republiek en de ondergang ervan kan ons daarover zowat alles leren’ schreef de N-VA-voorzitter enkele jaren geleden in een recensie over de prachtige klassieker ‘The Rise of Rome’ van de Britse auteur Anthony Everitt. De Wever licht er de mythische Cincinnatus uit: ‘De boer die van zijn ploeg werd weggeroepen om in een militaire noodsituatie de absolute macht van dictator op zich te nemen om de vijand te verslaan. Eenmaal hij zich meedogenloos van zijn plicht had gekweten, legde hij prompt al zijn macht weer neer om naar de boerderij terug te keren. Nietsontziend, ook zichzelf niet, zo zagen de Romeinen zichzelf heel graag. Terwijl ze stap voor stap hun macht uitbreidden.’

De 16 is voor U

Terwijl ze stap voor stap hun macht uitbreiden: net zoals de N-VA. Uniek toch hoe de voorzitter geen enkel Vlaams of federaal mandaat opneemt. Vooral dat laatste, de meest complexe taak. De Wever volgt de democratische geplogenheden niet. De grootste partij van het land, de grootste overwinnaar van de kiesslag, de meeste voorkeurstemmen, de grootste in co-formatie: ondanks die superlatieven toch geen premier worden?

Bart De Wever (N-VA) en Kris Peeters (CD&V)
Bart De Wever (N-VA) en Kris Peeters (CD&V)© BELGA

Één heel groot cadeau maakt deze Cincinnatus-houding mogelijk: de ambitie van de populaire Peeters om eerste minister te worden. Zonder Peeters zouden de Vlamingen roepen om een N-VA-leider als premier. Anders dan bestuurder-manager Peeters, voelt De Wever zich kennelijk beter aan de zijlijn, als een onbewogen beweger, observator, soms criticaster – de consul. Het is bovendien voor de partij N-VA ook beter om haar voorzitter niet op te branden, zodat ze hem nog in de mouw kan houden voor een andere keer.

Alles kan

Maar dat betekent nog niet dat De Wever daarom geen premier zal worden. In zijn latere leven werd Cincinnatus opnieuw gevraagd door de Senaat, deze keer om de populist Spurius Maelius te bestrijden. Hij aarzelde even, maar deed het toch, omdat hij de res publica ermee diende, de publieke zaak.

Als die res publica vandaag alsnog De Wever nodig heeft als premier, wordt hij het dan? ‘Op dit moment ga ik ervan uit dat Kris Peeters deze dans gaat leiden en wellicht ook premier zal worden.’ Maar een formatie kan heel verrassende wendingen nemen: ‘Ik heb ook altijd gezegd: ik sluit niks uit. Ik wil doen wat nodig is om de zaken gedaan te krijgen. Ik ben geen kandidaat-premier, maar we zullen zien wat de onderhandelingen opleveren, als men mij iets vraagt dan ga ik de verantwoordelijkheid niet uit de weg – als het kan helpen.’

En Antwerpen dan, waarvan hij burgemeester beloofde te blijven? Geen enkel probleem, en misschien zelfs integendeel. De Wever kan makkelijk opwerpen dat hij inderdaad louter burgervader van de Antwerpenaars wenst te zijn, maar dat diezelfde Antwerpenaars hem op het plebisciet van 25 mei massaal hebben gemandateerd om nu de zaken in Brussel aan te pakken.

314.650 burgers van binnen en buiten de stad gaven immers het signaal: na Antwerpen, sturen we U nu naar Brussel. Wil U onze premier worden? En wat zou de echte Cincinnatus daarop antwoorden?

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content