‘Vraag naar meer transparantie over hun boekhouding, hebben vakbonden aan zichzelf te danken’

Open VLD wil dat de vakbonden een rechtspersoonlijkheid worden en hun boekhouding vrij geven. Als het zover komt, hebben de vakbonden dat vooral aan zichzelf te danken, schrijft Ewald Pironet, Senior writer bij Knack.

Het is al langer geweten dat enkele regeringspartijen niet hoog oplopen met de vakbonden en hun macht wat graag zouden kortwieken. Open VLD voegde nu de daad bij het woord, zo blijkt uit een artikel in zakenkrant De Tijd. Kamerleden Vincent Van Quickenborne en Egbert Lachaert hebben een wetsvoorstel ingediend om de vakbonden te dwingen hun balansen en rekeningen bekend te maken. Ze willen dat de vakbonden ‘rechtspersoonlijkheid’ krijgen. Het is opvallend dat Open VLD deze stappen zet en niet N-VA. De voorzitter van de liberale vakbond ACLVB, Mario Coppens, bestempelde de demarche van Open VLD al als ‘onaanvaardbaar’ en zegt dat ze ‘in de rug worden aangevallen’. Het maakt alvast duidelijk dat de relaties tussen de liberale partij en de liberale vakbond ooit beter zijn geweest.

De vakbonden hebben nooit willen horen van het bekendmaken van hun financiële reilen en zeilen. ‘Het eeuwige argument dat de vakbonden aandragen om dat niet te doen – dat het hun positie zou verzwakken als de werkgevers zouden weten hoe diep hun stakingskassen reiken – raakt kant noch wal’, zegt Open VLD in de toelichting bij het wetsvoorstel. Men wijst er op dat in andere Europese landen zoals Nederland en Frankrijk de vakbonden wel een rechtspersoonlijkheid hebben en hun financiële gegevens openbaar maken.

De vakbonden zijn in ons land zowat de enigen die geen rechtspersoonlijkheid hebben en dus ook niet voor de rechtbank ter verantwoording kunnen worden geroepen. En dat ze hun boekhouding niet moet vrijgeven is ook al uitzonderlijk.

De politieke partijen bijvoorbeeld moeten hun boekhouding openbaar maken en die is ook aan (parlementaire) controle onderworpen. Dat de vakbonden dat niet moeten doen is des te merkwaardiger omdat ze met nogal wat overheidsgeld werken. Zo krijgen ze bijvoorbeeld geld van de overheid om de uitkering van de werkloosheidsvergoedingen te organiseren. En een deel van de lidgelden van een vakbond wordt via de belastingen terugbetaald aan de leden. Is het dan niet gerechtvaardigd om een zicht te krijgen op de boekhouding van de vakbonden?

Dat Open VLD juist nu komt met het wetsvoorstel hoeft niet te verbazen. Onder de bevolking heerst al enige tijd wat onvrede over de vakbonden, vooral na de inflatie aan acties van de spoorbonden. Het stakingsrecht is ‘volledig ontaard’ verklaarde de Leuvense econoom Paul De Grauwe ooit.

Terwijl er vroeger gestaakt werd tegen de werkgevers voor meer loon en betere werkomstandigheden, proberen de vakbonden nu met de stakingen de overheid tot andere beslissingen te dwingen. Dat de huidige acties voor enorm veel schade zorgen en dat daarbij veel onschuldige mensen ‘die er niets mee te maken hebben’ getroffen worden, vindt De Grauwe niet meer te verdedigen. En hij staat lang niet alleen.

Dat nu dus een wetsvoorstel wordt ingediend voor meer transparantie, hebben de vakbonden dan ook vooral aan zichzelf te danken. Ze zijn verstard en kijken vooral naar zichzelf.