‘Voor Bart De Wever primeert het buikgevoel van de mensen boven de realiteit’

Wouter Van Besien (Groen) ziet een aantal parallellen tussen de N-VA-retoriek over de vluchtelingencrisis en de lopende campagne voor meer verkeersveiligheid in Antwerpen.

Dinsdagochtend, 22 september, 11u00. Partijvoorzitter Bart De Wever (N-VA) houdt het openingscollege politicologie aan de universiteit van Gent. Hij waarschuwt voor het aanzuigeffect van ons sociaal zekerheidsstelsel. Om die reden moeten we volgens hem de grenzen rond de Schengenzone sluiten maar, ook de toegang tot onze sociale zekerheid beperken. Alleen, en dat weet De Wever goed genoeg, bestaat er geen wetenschappelijke onderbouw die het aanzuigeffect van de sociale zekerheid aantoont. Er zijn wel heel veel mensen die, vanuit een begrijpbare eerste indruk, ervan uitgaan dat migranten naar ons land komen omdat hier de gezondheidszorg beter is en er een sociaal vangnet is. Maar wetenschappers hebben het aanzuigeffect dat daarvan zou uitgaan, nooit gevonden. Socioloog Marc Hooghe die hieromtrent onderzoek heeft verricht, verwoordde het in Mo-magazine zo: “Het is een fabeltje dat immigranten afkomen op een genereuze sociale zekerheid. Moest dat echt het geval zijn, dan zou iedereen gewoon naar Zweden gaan, en de andere landen links laten liggen.”

Dinsdagavond, kwart na acht, Antwerpse gemeenteraad. Burgemeester Bart De Wever put zich uit in excuses. Hij had – na lang aandringen – cijfers rondgestuurd die de onderbouw moesten geven voor een lopende verkeersveiligheidscampagne, gericht op voetgangers en fietsers. Die campagne roept de fietsers onder meer op om het rood licht te respecteren en niet op het voetpad te fietsen. Maar bij het bekijken van de ongevallencijfers, bleek het onwaarschijnlijke: op geen enkele manier was er één of ander verband te vinden tussen de oorzaken van ongevallen met fietsers, en de campagnethema’s. Of toch, er was één cijfer dat wel overeind bleef. Het had evenwel niets te maken met de ongevallen-analyses, het kwam uit een opinie-onderzoek dat de stad Antwerpen had laten doen. Daaruit bleek dat 40% van de mensen zich ‘stoorden aan het gedrag van de fietsers’. En dus was het toch wel gepermitteerd zeker om die fietsers eens goed op hun plaats te zetten. Dat doet de campagne dan weer wel accuraat.

Op het eerste zicht hebben een stedelijke verkeerscampagne en de discoursopbouw rond de vluchtelingenproblematiek heel weinig met elkaar te maken. Maar op het tweede zicht zie je dat het onderliggende mechanisme hetzelfde is. Het maakt niet uit wat eerlijke, objectieve analyses ons leren. Voor Bart De Wever is het buikgevoel van mensen genoeg, als hij daar maar stemmen mee kan winnen.

Het gaat daarbij voor hem niet om de veiligheid van fietsers of het verkeer (zo belangrijk!), het gaat om een onbestemde frustratie van andere weggebruikers tegenover fietsers, waarvan hij de woordvoerder wil zijn. Het gaat niet om het behoud van de sociale zekerheid (zo belangrijk!), het gaat om de angst van mensen hier dat die vluchtelingen de boel zullen overnemen. Die stemmen wil hij bijeen harken.

Voor De Wever primeert het buikgevoel van de mensen boven de realiteit. En sterker nog, met zijn stellingnames blaast hij die gevoelens nog op. Ik verwacht van politieke leiders dat ze frustraties van mensen serieus nemen, en dan op zoek gaat naar oplossingen, rekening houdend met de realiteit zoals ze is. Bart De Wever blijkbaar niet. Hij wakkert angsten en frustraties aan voor eigen politiek profijt. Met goed bestuur heeft het spijtig genoeg allemaal weinig te maken.