Verkiezingen van valse beloftes en valse cijfers

Werk is het belangrijkste thema in deze laatste week voor de verkiezingen. Terecht. Minder goed nieuws zijn de valse beloftes die politici maken en de foute cijfers waarmee ze uitpakken.

Ik mocht de afgelopen weken meermaals in debat treden met politici die opkomen voor de moeder aller verkiezingen. Het ging vaak over werk. In die debatten, maar ook in hun programma’s is er één woord dat al deze partijen verbindt, van Sp.a tot N-VA: activeren. Het enige verschil is dat rechtse partijen zoals Open Vld, CD&V en vooral N-VA voor die activering de focus leggen op de eigen verantwoordelijkheid van de werkloze, terwijl de andere partijen ook naar de rol van de politiek wijzen.

“Met een goed cv vind je hoe dan ook werk”, zegt Bart De Wever in Het Laatste Nieuws (20/05). Is dat wel zo? In april 2014 ontving de VDAB 21.043 vacatures voor 224.790 niet-werkende werkzoekenden. In Brussel zijn er 32 kandidaten per vacature. Voor wie geen goed cv heeft, in Brussel geldt dat voor de grote meerderheid van de werklozen, gaat het om 112 laaggeschoolde kandidaten per vacature. Activeren heeft weinig zin als er geen banen zijn. En dan hebben we het nog niet over het soort banen. 1/3de van de jongeren die een job hebben, werkt deeltijds en steeds meer mensen komen terecht in interimjobs en flexi-jobs gaande van eendagjobs tot, voor wie wat meer geluk heeft, een job voor de week.

Open Vld, CD&V en Sp.a beloven duizenden nieuwe jobs. “Misleiding op hoger niveau”, was de reactie van econoom Paul De Grauwe op deze beloftes. N-VA mocht niet ontbreken, dus beloofde Bart De Wever in Terzake (21/05) 135.000 jobs. André Decoster van KUL die voor de VRT, De Tijd en De Standaard de partijprogramma’s narekende liet via twitter weten: “Rekening14 vermeldt NERGENS 135.000 jobs N-VA”. De woordvoerder van N-VA gaf de dag nadien toe dat De Wever “Het verkeerde lijntje in de tabel las”. Zo ernstig wordt dus het thema werk genomen.

Bovendien zijn er nergens in Europa zo weinig migranten actief op de arbeidsmarkt dan in België. De oorzaak hiervoor is al tientallen keren bewezen in internationale onderzoeken en getoond in reportages van de VRT: racisme en discriminatie op de arbeidsmarkt. 22% van de hooggeschoolde migrantenjongeren is werkloos, terwijl bij autochtone jongeren maar 6% werkloos is. Harde maatregelen tegen discriminatie op de arbeidsmarkt blijven dode letter en van Liesbeth Homans mogen we zelfs het woord racisme niet meer laten vallen. Begrijpelijk voor een partij die VB-kiezers en -overlopers wil binnenhalen.

Ik vraag mij ook af waarom de politieke partijen tot nu hebben gewacht met het creëren van die jobs aangezien er nu al een zwaar tekort is. CD&V en Sp.a zitten in de federale en Vlaamse regering. Sp.a leverde zelfs de federale minister van Werk. Open Vld zit in de federale regering. N-VA maakt deel uit van de Vlaamse Regering en zit af te geven op werklozen, maar wie is er bevoegd voor werk in Vlaanderen? Jawel, Philippe Muyters van N-VA.

Veel visie is er dus niet bij deze politieke partijen. De vraag blijft hoe we meer mensen aan het werk kunnen krijgen en waarop we moeten focussen. Gelukkig ben ik geen politicus dus moet ik geen valse beloftes maken. Ik ben kritisch over het discours rond activering en eigen verantwoordelijkheid, maar ik ben niet tegen.

Ik ben niet tegen activering omdat ik denk dat werk belangrijk is om ons te ontplooien maar dan moet er wel voldoende kwalitatief werk zijn en werk dat we graag doen. Iets wat steeds minder mensen kunnen zeggen vandaag.

Ik ben voor eigen verantwoordelijkheid. Aan paternalisme dat mensen afhankelijk maakt van structuren hebben we niets. Ik geloof dat elk van ons een eigen verantwoordelijkheid heeft en zijn of haar leven in eigen handen wil nemen. Het is wel zo dat niet iedereen evenveel verantwoordelijkheid kan dragen. Iemand die zijn middelbaar onderwijs niet heeft kunnen afmaken en moet schipperen tussen interimjobs en werkloosheidsuitkering kan niet evenveel verantwoordelijkheid dragen als een hooggeschoolde met een goed betaalde baan.

Daarom het is essentieel dat we twee dingen doen. Ten eerste moeten we ervoor zorgen dat we mensen die in een kwetsbare positie zitten echte kansen bieden, ondersteunen en sterker maken zodat ze meer verantwoordelijkheid kunnen dragen, voor zichzelf en de rest van de samenleving. Door af te geven op werklozen, de werkloosheidsuitkeringen lager te maken of ze te beperken in de tijd, gaan we wie het moeilijk heeft niet vooruit helpen. Integendeel we straffen hen, hun situatie zal verslechteren en dit is slecht nieuws voor hen, maar ook voor ons.

Ten tweede kunnen we de huidige problemen allen aanpakken als er een uitbreiding komt van de verantwoordelijkheid. Het middenveld dat vandaag zo goed als volledig naar de pijpen van de beleidsmakers danst moet zijn verantwoordelijkheid opnemen door ten dienste te staan van de burgers. Het middenveld moet kiezen voor een emancipatorische werking die de situatie van de burgers verandert en verbetert.

Hetzelfde geldt voor de werkgevers. Waarom spreken we nooit over de verantwoordelijkheid van de werkgevers? Nochtans kunnen ze mee helpen om een verschil te maken door op een rechtvaardige manier belastingen te betalen, door nultolerantie in te voeren voor racisme en discriminatie op de arbeidsmarkt en door te kiezen voor sociale en ecologische investeringen. Politici die o zo graag constant over eigen verantwoordelijkheid van de burger praten, mogen gerust het goede voorbeeld geven en zelf ook hun verantwoordelijkheid opnemen. Dit kunnen ze doen door te kiezen voor zinvolle investeringen die aansluiten bij de noden en behoeften van de burgers.

Ik maak het wat concreter. De helft van de Brusselaars heeft recht op sociale huisvesting terwijl maar 8% van de woningen in het Brussels Gewest sociale woningen zijn. De overheid kan ervoor kiezen om in sociale huisvesting te investeren door meer sociale woningen bij te bouwen. Maar eerst moeten we de huidige sociale woningen renoveren en de 30.000 leegstaande panden aanpakken. De renovaties kunnen werk creëren voor de 80.000 laaggeschoolde werklozen in Brussel. Bovendien bieden de renovaties voor een deel van diezelfde groep mensen het perspectief om in die huizen te gaan wonen.

Eén op drie van de Brusselaars is jonger dan 25 jaar en deze stad blijft groeien en verjongen. Er is een zwaar tekort aan kinderopvang en aan scholen. Hier kan de overheid ervoor kiezen om nieuwe creches en scholen te bouwen. Daarvoor hoeven we geen Poolse of Bulgaarse arbeiders naar hier te halen, maar moeten Brusselaars worden ingeschakeld. Bovendien wordt er zo ook werk gecreëerd voor al die mensen die tewerkgesteld worden als leerkrachten, onderhoudspersoneel, poetswerk enz. Investeren in het onderwijs is in dit geval niet alleen investeren in werk, maar ook investeren in een betere toekomst, want goed onderwijs betekent minder laaggeschoolden en meer kansen voor de Brusselse jeugd.