‘Taxshift, vluchtelingen, black-out, overheidsschuld en betogingen: er wacht Michel en co een hete herfst’

‘Je bent nooit zo aan vakantie toe als na je eerste werkweek’, heet het – en dat zal zeker opgaan voor de leden van de federale regering, schrijft senior writer van Knack Ewald Pironet.

Vrijdag vinden het eerste kernkabinet en de eerste ministerraad na het zomerreces plaats. Veel zomerkiekjes zullen er niet worden getoond, de relatie tussen enkele leidinggevende ministers raakte tijdens de vakantie helemaal verzuurd. Vicepremier Kris Peeters (CD&V) beschuldigde zijn evenknie Alexander De Croo (Open VLD) ervan dat hij elementen uit het akkoord over de taxshift lekte die moesten aantonen dat de christendemocraten als grote verliezer uit de onderhandelingen kwamen. Het vertrouwen binnen het kernkabinet was al niet goed, en nu is het helemaal zoek. In die sfeer verder regeren kan onmogelijk tot iets goeds leiden. Premier Charles Michel (MR) zal werk hebben om zijn regering weer op de sporen te krijgen.

Het akkoord over de taxshift dat voor de vakantie holderdebolder werd afgesloten, is niet alleen teleurstellend omdat er maar voor een heel beperkt bedrag belastingen worden verschoven van arbeid naar consumptie, milieuvervuiling en vermogen, maar vooral omdat er geen enkele aanzet wordt gegeven voor een transparant, modern belastingstelsel. Dat is nochtans dringend nodig, want het is nu te ingewikkeld om rechtvaardig te zijn. Bovendien hangt het taxshiftakkoord met haken en ogen aan elkaar. Bijvoorbeeld: wordt de verhoging van de btw op elektriciteit nu uit de index gehaald of niet? De partijen zijn erover verdeeld. Het is een eerste dossier waarover de regering Michel knopen moet doorhakken.

Een ander dossier waarmee ze haar handen vol zal hebben, is het asielbeleid. De vluchtelingenproblematiek kan voor Europa een groter probleem worden dan de Griekse schuldencrisis, waarschuwde de Duitse bondskanselier, Angela Merkel. Dat geldt ook voor ons land. We zullen veel meer asielzoekers moeten opvangen dan de voorbije jaren en maanden. De regering-Michel kan zich niet permitteren dat vluchtelingen komende winter in stationshallen of op straat moeten slapen. Maar het gaat niet alleen over voldoende opvangplaatsen. Het gaat ook over integratie van al die azielzoekers die een verblijfsvergunning krijgen omdat ze uit gebieden komen waar oorlog en geweld heerst. Het wordt een hele uitdaging voor staatssecretaris voor asiel en migratie Theo Francken (N-VA), en met hem voor de regering-Michel.

Naarmate de winter nadert, zal ook het energiedossier opnieuw in de belangstelling komen. Door het jarenlange non-energiebeleid van de opeenvolgende regeringen zullen we opnieuw verplicht zijn om massaal elektriciteit aan te kopen in het buitenland – als daar tenminste overschotten zijn en ons hoogspanningsnet het aankan. Vorig jaar ontsnapten we aan een massale stroomuitval, ook al omdat de winter mild was, maar als dit keer de temperaturen wel stevig onder nul duiken, is de kans op een black-out opnieuw reëel. Geen enkele regering wil meemaken dat het licht in de huiskamer plots uitgaat. Maar ook premier Michel heeft nog geen aanzet gegeven tot een structurele oplossing.

De regering zal de volgende maanden ook voortdurend herinnerd worden aan de overheidsschuld, die bij ons meer stijgt dan in alle andere eurolanden en nu al 111 procent van het bruto binnenlands product bedraagt. Alleen Griekenland (168 procent), Italië (135 procent) en Portugal (129 procent) kennen een hogere staatsschuld. Bij het begin van de vakantie formuleerden drie ex-toplui van de Nationale Bank, Luc Coene, Norbert De Batselier en Fons Verplaetse, in Knack de grote uitdagingen voor ons land. De afbouw van de overheidsschuld was daar één van. Als dat niet gebeurt, dreigt dat ons zuur op te breken zodra de rente weer stijgt. De regering-Michel weet dus wat te doen. Mogelijk verkoopt ze het overheidsbelang in Proximus of Bpost. In dat andere overheidsbedrijf, de NMBS, zal ze eindelijk organisatorisch en budgettair orde op zaken moeten stellen, want de constante financiële aderlating die daar plaatsvindt – zonder dat er een goede dienstverlening tegenover staat – is onhoudbaar.

De uitdagingen waar de regering-Michel de volgende maanden voor staat, zijn dus niet min. Op 7 oktober is er een boerenbetoging, en op 8 oktober een nationaal vakbondsprotest van het gemeenschappelijk front ACV-ABVV-ACLVB, met de oproep om dan 24 uur te staken ’tegen alle onrechtvaardige maatregelen die de regering-Michel genomen heeft’. En op de achtergrond is er een permanente die niet onderschat mag worden, zoals vorige week bleek op de Thalystrein Amsterdam-Parijs. De warme zomer mag dan bijna voorbij zijn, er wacht Michel en co. een hete herfst.