‘Swissleaks: De wet hoort geen instrument te zijn voor de wensen van de rijksten’

‘Elke euro belasting die een fraudeur ontduikt is één euro extra die iemand die iemand die correct betaalt, extra moet ophoesten’, schrijft Matthias Somers in deze bijdrage voor het Schaduwparlement, waarin hij ervoor pleit om de strijd tegen fiscale fraude op te voeren en het bankgeheim verder af te bouwen.

Swissleaks, zo stelt Bart Haeck in zijn commentaarstuk voor De Tijd, “maakt duidelijk wat het lastigste punt is aan de taxshift. De Belgische overheid leeft al jaren boven zijn stand.” En om zeker te zijn dat we de boodschap niet mis zouden verstaan, zette hij de laatste zin in het vet.

Even recapituleren: In één Zwitserse bank alleen al hebben meer dan drieduizend Belgen voor meer dan 6,26 miljard dollar opzij gezet, met als enige doel zich aan een correcte inning van de verschuldigde belastingen te onttrekken. Daarmee verkeren die vermogende Belgen in het fraaie gezelschap van staatshoofden die de rijkskas leegroven, wapenhandelaars, en financiers van terrorisme. De ‘private banking’ arm van bankgigant HSBC wordt verdacht van witwassen en het vormen van een criminele organisatie. Toch luidt het besluit: “De Belgische overheid leeft al jaren boven zijn stand.”

Factuur wordt doorgestuurd naar wie wie wél correct betaalt

Was het niet zo stuitend, je zou er haast om moeten lachen. Nochtans zit zijn redenering niet zonder meer fout in elkaar, als je ze terugbrengt tot de essentie. Het is immers niet omdat een redenering nogal stuitend is, dat ze ook irrationeel is. Maar of de overheid boven zijn stand leeft of niet, doet in deze niets ter zake.

In het kort komt het stuk hierop neer: Vermogenden zullen altijd weten hoe ze belastingen moeten ontduiken en vermogenden zullen ook altijd belastingen ontduiken, zoals Swissleaks nog maar eens aantoont. Zo schuiven ze weliswaar de factuur door naar wie wél correct betaalt, maar goed, dat zijn nu eenmaal de harde wetten van de wereld, en het bewijst alleen maar dat we de grote vermogens best ontzien: ruiken zij een beetje onraad, parkeren ze toch meteen hun geld op een buitenlandse rekening waar wij niet aankunnen. Waarom zouden we dus ook de moeite doen?

Consumptiebelasting treft lagere inkomens

Het voorgestelde alternatief voor een taxshift weg van arbeid richting vermogen is een verschuiving van de belastingen in de richting van consumptie. Die laatste valt door u en ik niet zo makkelijk te omzeilen via een doolhof aan bankrekeningen, off-shorebedrijfjes, en banken die actief meewerken aan belastingontduiking. Consumptie, dat zijn wij die ’s ochtends ons brood kopen en onze krant (correctie: op kranten betaal je 0% btw: hoe zit het daar dan mee?), in onze auto of op de trein stappen op weg naar het werk, en ’s avonds naar de film willen.

Zulke consumptie valt een pak moeilijker te omzeilen, en het mag dan wel zo zijn dat een hogere consumptiebelasting degenen met een lager inkomen zwaarder treft, maar dat moet dan maar. Of zoals Bart Haeck de regering en meer bepaald CD&V aanraadt: ze moeten leren uitleggen aan de mensen “dat een taxshift de belastingen verschuift, waardoor ze op een andere manier bij dezelfde mensen terecht zullen komen.” Niet bij vermogenden dus. Wel, nog maar eens, bij u en ik.

Altijd dezelfde mensen betalen de rekening

Het klopt dat het altijd dezelfde mensen zijn die de factuur zullen betalen: Ofwel omdat zij extra belastingen moeten ophoesten omdat anderen het niet nodig vinden hun bijdrage te betalen (neen, daar zijn zij te mooi en te goed voor en staan er op hun bankrekening te veel nulletjes vóór de komma). Ofwel omdat zij stilletjes moeten aanvaarden dat collectieve voorzieningen afgebouwd moeten worden (maar aan zulke voorzieningen hebben die belastingontduikers blijkbaar geen nood).

Elke euro belasting die een fraudeur ontduikt is één euro extra die een ander moet ophoesten, of één euro minder voor onderwijs, gezondheidszorg, welzijn, justitie, infrastructuur. Zo eenvoudig is het. Maar moeten we ons daar echt bij neerleggen?

De enige conclusie van Swissleaks is echter: Treed zonder versagen keihard op tegen belastingontduiking. Zet keihard in op de strijd tegen fiscale fraude. Breek dat bankgeheim verder af, dat bankgeheim dat alleen maar kost aan wie correct is en alleen maar opbrengt voor wie corrupt is. En leer dat de wet geen instrument hoort te zijn van de wensen van de rijksten.