Stijgende inflatie: ‘Regeringen moeten ook naar eigen beleid kijken’

Minister van Economie Kris Peeters (CD&V) wil laten onderzoeken hoe het komt dat de prijzen in België sneller stijgen dan de buurlanden. ‘Maar de overheid gaat niet vrijuit’, schrijft Elke Valgaeren van de Gezinsbond.

Vorig jaar rond deze tijd trok de Gezinsbond het land rond met kleurrijke kauwgomballenautomaten. Niet uit nostalgie, maar wel om de gezinnen bewust te maken van de vele besparingsmaatregelen die de regeringen sedert 2014 introduceerden. Elke draai aan een automaat symboliseerde een besparing in het gezinsbudget omwille van een andere meeruitgave naar aanleiding van een beleidsbeslissing.

Vandaag beginnen deze maatregelen en extra lasten zich duchtig te laten voelen. Elektriciteit springt daarbij het meest in het oog. De voorbije weken regende het opnieuw berichten over de stijging van de elektriciteitsfactuur. De extra kosten zijn nog hoger dan we vorig jaar voorspelden. De factuur van een doorsnee huishouden in Vlaanderen met een verbruik van 3.500 kWh (enkelvoudig tarief) steeg van gemiddeld 737 euro per jaar in 2015 tot 1.022 euro in 2016. Een toename met bijna 300 euro op amper één jaar tijd!

Voor vele gezinnen is dat een forse hap uit het gezinsbudget waardoor ze andere uitgaven moeten schrappen. De cijfers komen uit een verslag van het prijzenobservatorium, een officieel overheidsorgaan dat de inflatie van de consumptieprijzen, opvolgt.

Niet de marktprijs, maar de overheid is verantwoordelijk

De stijging van de elektriciteitsfactuur is uiteraard geen verrassing. De Gezinsbond, net zoals vele andere middenveldorganisaties, waarschuwde hier al voor bij aanvang van de federale én de Vlaamse regering. Het is immers niet de marktprijs van elektriciteit die gestegen is, het zijn de vele overheidsmaatregelen die de energiefactuur doen exploderen: het optrekken van de BTW van 6% naar 21% sinds september 2015, het verhogen van de nettarieven en de distributiekosten, de bijdrage voor het energiefonds om de groenestroomcertificaten te financieren (de zogenaamde Turteltaks) en de afschaffing van de gratis hoeveelheid elektriciteit sinds 1 januari 2016.

En dat terwijl elektriciteit een basisbehoefte is: in onze moderne samenleving kunnen gezinnen gewoon niet zonder om menswaardig te leven. De Gezinsbond vindt het dan ook niet meer dan normaal dat een basishoeveelheid betaalbaar en stabiel moet zijn. Het is hoog tijd dat de Vlaams overheid werk maakt van een grondige en rechtvaardige hervorming van de elektriciteitsfactuur. Een hervorming die meer is dan louter prijsverhogingen zoals we het laatste jaar gekend hebben. En die erkent dat gezinnen recht hebben op een redelijke basishoeveelheid energie tegen een betaalbare prijs.

Meten is weten

Maar er is meer. Niet alleen de elektriciteitsfactuur doet de inflatie stijgen. Het prijzenobservatorium wijst er op dat ook de prijzen van de diensten in België sneller stijgen dan in onze buurlanden. Kris Peeters, federaal minister van Economie, maakt zich hier terecht zorgen over en wil laten onderzoeken hoe dit komt.

Ook hier gaat de overheid niet vrijuit. En niet alleen commerciële diensten zoals de horeca worden duurder, de dienstverlening van de overheid zelf wordt immers ook steeds duurder. Duurdere kinderopvang voor gezinnen met een laag inkomen, hoger inschrijvingsgeld in het onderwijs, duurder busvervoer, veralgemening van het betaald middagtoezicht in vele scholen… het maakt het leven voor de gezinnen een flink stuk duurder. En ook de invoering van nieuwe taxen of BTW laat zich uiteraard voelen in de prijs. Elke minister bespaart een beetje op zijn of haar portefeuille, maar het is de portefeuille van het gezin die al die beetjes samen moet betalen. Daar houdt het beleid veel te weinig rekening mee.

De Gezinsbond doet daarom een dringende oproep aan het beleid om de globale impact van de diverse besparingsmaatregelen op de koopkracht van gezinnen te meten. Dat zou een veel coherenter beleid mogelijk maken.

Elke Valgaeren is dienstchef van de studiedienst van de Gezinsbond