Stakingsrecht: ‘In tegenstelling tot wat sommige specialisten beweren, is het huidig kader niet voldoende’

‘Dat bij sommige stakingen werkwilligen verhinderd wordt om wel aan de slag te gaan, is onaanvaardbaar’, vindt Egbert Lachaert (Open VLD). Hij pleit voor een voortschrijdend syndicaal inzicht.

Onder druk van de publieke opinie brokkelde de afgelopen weken zowel het draagvlak voor stakingen als het syndicaal front bij de NMBS af. Jammer genoeg worden reizigers vandaag en morgen alsnog het slachtoffer van onredelijke sociale acties door bepaalde vakorganisaties. Het stakingsrecht is een fundamenteel recht, maar het moet oordeelkundig als laatste redmiddel gebruikt worden. Vandaag wordt in Wallonië veeleer gestaakt om politieke redenen. Bovendien kunnen de bonden onmogelijk volhouden dat ze hier naar een laatste redmiddel grijpen. Zeker nu de federale regering aanbiedt een bemiddelingsproces te starten. De inflatie aan stakingsdagen bij het spoor is ondertussen niet meer te overzien en berokkent enorme economische en ecologische schade.

Daarnaast werd het afgelopen jaar ook getekend door andere onredelijke (stakings)acties. Denk maar aan de blokkeringen van de openbare weg in het najaar, met alle gevolgen vandien. Onder politieke druk van onder meer Open Vld hebben de sociale partners samen aangekondigd het zogenaamde Herenakkoord van 2002, dat heel summiere regels bepaalt over de uitoefening van het stakingsrecht, te evalueren en te actualiseren.

Zo kan het niet verder. Bemoedigend is dat ook een welbepaalde vakorganisatie dat inziet. Gisteren erkende de nieuwe ACLVB-voorzitter Mario Coppens in de Tijd dat het onoordeelkundig inzetten van het stakingswapen, zoals deze week bij de NMBS, het imago van de vakbonden schaadt. Coppens verklaart ook te beseffen dat door de onredelijke stakingen de roep om wetgevende initiatieven rond stakingsrecht en minimale dienstverlening sterker wordt. Hij wil dan ook zelf werk maken van een betere omlijning van het stakingsrecht.

Uitwassen vermijden

Deze booschap van de kersverse nationale voorzitter van één van de drie representatieve vakorganisaties is bemoedigend. Ik hoop dan ook dat de Groep van 10 tot betere afspraken over het stakingsrecht kan komen. Maar als ze daar niet in slagen, moet de wetgever zelf ingrijpen. De liberale fractie in het federaal parlement wil het stakingsrecht daarbij niet aan banden leggen, zoals vaak in de pers geschreven wordt. Het stakingsrecht is een internationaal erkend recht waar heel wat rechtspraak over bestaat. Je kan dat recht in België niet inperken. Voor onze fractie gaat het er om uitwassen te vermijden die niets te maken hebben met stakingsrecht, zoals complete blokkering van wegen, bedrijventerreinen, havens en private terreinen. Zodoende belemmeren actievoerders immers werkwilligen om wél aan de slag te gaan. Dat is onaanvaardbaar.

Huidig kader volstaat niet

Daarom zijn er regels en procedures nodig die duidelijk maken wat er moet gebeuren als er zich een actie voordoet die helemaal niet gedekt wordt door dat stakingsrecht of fundamenteel strijdig is met het recht van anderen om hun arbeidsovereenkomst uit te voeren. In tegenstelling tot wat sommige specialisten beweren, is het huidig kader helemaal niet afdoende. In de praktijk zien we immers dat de politie niet kan garanderen dat werkwilligen een bezet bedrijfsgebouw binnen geraken, en ook openbare wegen geraken niet altijd even vlot vrijgemaakt. Er zijn dus betere afspraken nodig tussen de sociale partners over het inzetten van het stakingswapen en wat te doen als men zich niet houdt aan de afspraken. Op dat laatste punt heeft het Herenakkoord van 2002 gefaald. Een evaluatie dringt zich op.

We reiken dus de hand aan Coppens. En laat het een geruststelling zijn voor de nieuwe ACLVB-voorzitter: vanuit de federale meerderheid hoopt Open Vld niets meer dan duidelijke, goede en afdwingbare afspraken over een normale uitoefening van het stakingsrecht. Wij zullen een bondgenoot zijn voor vakorganisaties die zich hier achter scharen en daarmee ook de rechten van werkwilligen beschermen. Wie wil staken omwille van een sociaal conflict moet dat altijd kunnen doen. Wie anderen belemmert te gaan werken, zal ons steeds op zijn weg vinden.