Stadsdossier Kortrijk: Stammentwist bij de katholieken

Het vertrek van burgemeester Jozef Lambrecht in 1982 opende de deur voor een bittere en jarenlange strijd binnen de Kortrijkse CVP. Knack reconstrueert een hoogst merkwaardige episode uit de Kortrijkse politiek.

Bijna een kwarteeuw was Jozef Lambrecht burgemeester geweest, tussen 1958 en 1976 van de stad Kortrijk, na de fusie ook van de zeven randgemeenten. Op 10 oktober 1982 nam de ACW-voorman voor het eerst niet meer deel aan de verkiezingen. Het lijsttrekkerschap van de CVP-lijst ging echter niet naar schepen Antoon Sansen uit de eigen ACW-rangen, maar wel naar middenstander Jozef Dejaegere. Huidig burgemeester Stefaan De Clerck (CD&V), toen al een tijdje de schoonzoon van Dejaegere, wijst daarvoor naar de vier voorgaande legislaturen. ‘Lambrecht als burgemeester en Dejaegere als zijn eerste schepen, dat was al 24 jaar een geoliede tandem.’

De Clerck vertelt het verhaal dat volgt niet graag. ‘Het was sowieso een moeilijke periode. Er moest een nieuwe leider opstaan. Maar vergeet ook niet de strijd tussen de rand en de stad. De fusie lag in 1982 nog vers in het geheugen. Eigenlijk vind ik dat het weinig zin heeft om het er nog eens over te hebben. Ik heb mijn hele carrière geprobeerd om die bladzijde om te draaien.’

Whisky

De sfeer in De Gilde was op zondagavond 10 oktober allesbehalve uitbundig. Voor het eerst haalde het ACW minder zetels dan de Middengroepen. ‘Ik zie een van onze militanten nog altijd op Lambrecht af stappen’, herinnert Sansen zich. ”Meneer de burgemeester,’ zei ze, ‘een dikke merci dat je Antoon Sansen het mes in de rug gestoken hebt.” Sansen wilde toen niet zeggen wat er echt gebeurd was. ‘Dat zou een revolutie ontketend hebben. Moest ik een man die 24 jaar burgemeester was geweest in de herfst van zijn leven in zijn hemd zetten? Dat doe je niet. Enfin, ik toch niet. Ik haalde in 1982 meer voorkeurstemmen dan Dejaegere. Maar ik hield mij aan onze afspraak dat de grootste groep de burgemeester zou leveren. Ik ben die avond dus naar café De Middenstand gegaan om Dejaegere te feliciteren. Ik heb hem ook een bos bloemen en een fles whisky gestuurd.’

Coup de théâtre

Wat Sansen op dat moment niet besefte, was dat zijn bloemen en zijn whisky misschien wat voorbarig richting Dejaegere waren gegaan. De lijsttrekker had 6489 voorkeurstemmen behaald, Sansen 7409. Maar op de voorlaatste plaats, niet eens als lijstduwer dus, scoorde baron Emmanuel de Bethune 7559 voorkeurstemmen. De baron uit Marke eiste het burgemeesterschap op.

‘Over de voorkeurstemmen waren geen afspraken gemaakt’, zegt De Clerck. De impasse leek compleet. Noch Dejaegere, noch De Bethune wilde inbinden. Tien dagen lang werd er gespeculeerd. Uiteindelijk kwamen beide heren tot een akkoord. Dejaegere zou zich op een niet nader bepaald ogenblik terugtrekken, waarop De Bethune het van hem zou overnemen. Iedereen ging er van uit dat dit zou gebeuren op 1 januari 1987, maar daarover bestond geen akkoord. De halfslachtige oplossing was voor de oppositie een gedroomde aanleiding om de nieuwe bestuursploeg meteen onder vuur te nemen.

Eliminatie

De zaak bleef aanslepen. De kranten hadden het over een kruisweg. Elke nieuwe aflevering was ondertussen ook nationaal nieuws geworden. CVP-secretaris Leo Delcroix zag zich genoodzaakt naar Kortrijk af te zakken. Dejaegere kampte met hartproblemen en moest op doktersadvies 48 uur het bed houden. ‘Het was voor hem, maar ook voor mijn vrouw, voor mij en voor de hele familie, een erg zware periode’, zegt De Clerck. ‘Ik heb die affaire altijd onthouden als een voorbeeld van hoe het niet moet, van hoe politiek ook een eliminatiespel is. Het was verschrikkelijk. Toen hij in 1995 op zijn sterfbed lag, gingen zijn laatste woorden nog daarover.’

Na een nieuw voorstel van Delcroix en een paar weken windstilte, ging het licht op groen voor De Bethune. Dejaegere nam echter zijn tijd om zijn ontslag in te dienen. Op 12 juli was het zover. In zijn afscheidsinterviews legde hij als een gebroken man de schuld bij de eigen groep: ‘Alles is stukgeslagen door politieke combinaties en geknoei, waarvoor alleen de middenstand verantwoordelijk is.’ Twee maanden later, nadat alle politieke en koninklijke vakanties waren afgelopen, aanvaardde koning Boudewijn zijn ontslag. Eind november 1987, bijna een jaar later dan gepland, werd Manu de Bethune de nieuwe burgemeester van Kortrijk. Er bleven minder dan elf maanden over tot de volgende verkiezingen.

Hannes Cattebeke

Het volledige verhaal achter de ‘Katholieke stammentwist’, en het volledige stadsdossier Kortrijk, leest u in de extra stadsbijlage van Knack van 20 juni 2012.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content