Spoorbonden onderzoeken juridische stappen tegen goedkeuring minimale dienstverlening
De plenaire Kamer heeft donderdagnacht de gegarandeerde dienstverlening bij het spoor goedgekeurd. Het wetsontwerp moet zorgen voor een minimale dienst in geval van een staking. De meerderheid stemde voor, PS, SP.A, Ecolo-Groen en PVDA waren tegen, terwijl de rest van de oppositie zich onthield.
De minimale – of gegarandeerde – dienstverlening stond in het regeerakkoord, maar wordt al jaren naar voren geschoven om de gevolgen voor reizigers van stakingen bij de NMBS op te vangen. De directie van het spoorbedrijf en de vakbonden raakten het na maanden onderhandelen niet eens over de modaliteiten, waarop minister van Mobiliteit François Bellot (MR) het heft in eigen handen nam.
Spoorbonden boos
De spoorvakbonden ACV en ACOD zien de maatregel als een uitholling van het stakingsrecht en laten weten dat ze juridische stappen voorbereiden.
Bij de christelijke overheidsvakbond ziet men mogelijkheden om het wetsontwerp dat donderdagavond laat werd goedgekeurd juridisch onderuit te halen. ‘De Raad van State heeft bij het voorontwerp van minister Bellot een aantal opmerkingen geplaatst’, zegt Luc Piens van ACV-Transcom. Het ging onder meer over de termijn waarin een werknemer moest aangeven of die al dan niet zou staken. Die lag bij een dag staking eerst op vier werkdagen maar werd in het aangepast wetsontwerp teruggebracht tot 72 uur. Toch lijken die aanpassingen voor ACV niet voldoende. ‘Wij hebben het gevoel dat de regering rond een aantal problemen is gefietst en enkele adviezen niet heeft opgevolgd. We bekijken nu waar we juridische stappen zullen zetten’.
Ook de socialistische vakbond ABVV liet eerder al verstaan te onderzoeken of de wet juridisch kan worden aangevochten. De vakbond stelt zich onder meer vragen bij het feit dat een NMBS-werknemer 72 uur op voorhand moet aangeven of hij al dan niet zal staken, maar blijkbaar niet op deze beslissing kan terugkomen. Voor welke rechtbank een eventuele procedure zal worden ingeleid, is nog geen uitgemaakte zaak. ‘Onze juristen buigen zich hierover”, verklaart Ludo Sempels.
Stakingsacties zijn voorlopig niet aan de orde, al reageerde de achterban wel ‘verbaasd’, aldus Piens. ‘De regering grijpt rechtstreeks in op het stakingsrecht en holt het sociaal overleg uit.’
Wat houdt het in?
In zijn eerste voorontwerp gebruikte Bellot het 8-4-1-principe. De stakingsaanzegging moest ten laatste acht dagen op voorhand gebeuren en vier dagen voor de staking moest elk personeelslid aangeven of het aan de actie deelnam of niet. Wie dat niet doet, riskeert een sanctie. Bedoeling is dat de NMBS een dag voor de staking een alternatief vervoersplan kan bekendmaken aan de reizigers.
Na kritiek van de Raad van State paste de minister zijn ontwerp aan. Als de staking maar één dag duurt, moeten de werknemers ten laatste 72 uur op voorhand aangeven of ze mee staken. Als er meerdere dagen gestaakt wordt, geldt dat ook, maar de werknemers zijn dan niet verplicht zich daar de hele stakingsperiode aan te houden. Wie eerst beslist had niet te staken, maar dit vanaf een bepaalde dag wel wil doen, moet dat 72 uur op voorhand aangeven. Wie het werk tijdens de staking weer wil hervatten, krijgt 48 uur de tijd om dat aan de directie mee te delen.
Niet mogelijk personeel op te vorderen
De goedkeuring van de wettekst maakt het mogelijk dat het wetgevend proces voor het einde van het jaar wordt afgerond, reageert minister Bellot. Hij benadrukt dat hierdoor in de toekomst reizigersvervoer mogelijk wordt tijdens een staking, maar dat het ontwerp het niet mogelijk maakt personeel op te vorderen. Het gaat om een ‘mechanisme van intentieverklaring’, die voor een staking moet worden afgelegd door elk personeelslid dat deel uitmaakt van een operationele beroepscategorie die als essentieel voor de dienstverlening wordt beschouwd en aanwezig zou moeten zijn tijdens de staking.
Nu de wettelijke basis er is, zullen de directiecomités van de ondernemingen aan het Sturingscomité bij de spoorwegen vragen om binnen de 30 dagen een advies te geven over enerzijds de leden van de beroepscategorieën die een dergelijke melding zullen moeten doen, en anderzijds over de manier waarop deze melding moet gebeuren. Door die individuele melding zullen de spoorbedrijven een duidelijk beeld hebben over het aantal personeelsleden dat aanwezig zal zijn op een stakingsdag. Voor personeelsleden die zich niet houden aan hun intentie die ze 72 uur voor de start van de staking kenbaar moeten maken, zijn sancties vastgelegd.
Minister Bellot beadrukt nog dat treingebruikers ten laatste 24 uur voor het begin van de staking moeten worden ingelicht over het treinaanbod en over de modaliteiten van het vervoersplan dat wordt uitgevoerd. Hij hoopt dat de gegarandeerde dienstverlening bij stakingen begin 2018 in voege zal zijn. ‘Ik zal binnenkort een ontmoeting hebben met de CEO’s om het tijdpad van de implementatie vast te leggen’, besluit Bellot.